Bessen met een sterk antioxiderend vermogen

Extracten van rode bosbessen, Canadese bosbessen, aardbeien, cranberries, blauwe bosbessen, vlierbessen en frambozen zijn rijk aan anthocyanines. Anthocyanines zijn kleurstoffen uit de familie van flavonoïdes die bekend staan om hun krachtige werking als antioxidant. Deze zes extraten vinden we terug in het voedingssupplement Optiberry®. Onderzoek heeft aangetoond dat het een krachtige werking heeft als antioxidant. Het heeft bovendien een kankerbestrijdend effect en gaat angiogenese tegen.

Anthocyanines zijn bestanddelen die veel voorkomen in fruit en groente. Vooral bessen zijn rijk aan anthocyanines. Hieraan danken ze hun pigment en hun naam als krachtige antioxidant. Er zijn steeds meer wetenschappelijke onderzoeken die aantonen dat de bessen die rijk zijn aan anthocyanen, beschikken over vele potentieel gunstige effecten voor de gezondheid en een beschermend effect hebben. Het lijkt erop dat ze een sterke werking als antioxidant hebben en dat ze angiogenese tegen gaan. Ook helpen anthocyanen bij het onderhouden van ons DNA, dienen ze als ontstekingsremmer en gaan ze mutaties tegen. Ze beschermen het hart- en vaatstelsel en zorgen voor een goede doorlaatbaarheid van de vaten.
De anthocyanines onderscheiden zich van andere natuurlijke flavonoïden door hun grote verscheidenheid aan kleuren. Daarnaast zijn het krachtige antioxidanten. Zo is in een onderzoek vastgesteld dat van de 150 bestaande flavonoïden, de anthocyanines het krachtigst werken als antioxidant. Op dit moment hebben ze zelfs een streepje voor op de oligomere proanthocyanidinen (OPC).

Uit experimentele proeven bleek dat bepaalde anthocyanen een ontstekingsremmende werking hebben; er zijn rapporten die suggereren dat de orale toediening van anthocyanen gunstig kan werken bij de behandeling van diabetes en maagzweren, en dat ze een antivirale en antibacteriële activiteit kunnen uitoefenen.

Krachtige antioxidanten

De gunstige effecten van deze bessenextracten voor de gezondheid worden voor een groot deel toegeschreven aan hun werking als antioxidant. Deze werking kan worden gemeten middels een groot aantal uiteenlopende standaarden, zoals het vermogen om zuurstofradicalen op te nemen (ORAC-waarde).
In een onderzoek werd de antioxiderende werking en de afwezigheid van risico voor de cellen bestudeerd van 20 verschillende mixen van bosbessen, vlierbessen, cranberries, framboos en aardbei. Alle combinaties werden getest en Optiberry® bleek op basis van de metingen van de ORAC-waarde de meest actieve werking te hebben als antioxidant. De effectiviteit was hoger dan die van alle andere geteste combinaties¹.

Om in vivo de antioxiderende eigenschappen van Optiberry® te bestuderen, werden dieren die een tekort hadden aan vitamine E blootgesteld aan hyperbare zuurstoftherapie om een oxidatieproces op te wekken. Bij dieren die 8 weken lang Optiberry® hadden ingenomen voordat ze aan hyperbare zuurstoftherapie werden blootgesteld, constateerde men dat het glutathion in de longen en de lever werd beschermd. Bovendien bleek dat ook dieren die twee weken voor de blootstelling aan hyperbare zuurstof Optiberry® toegediend hadden gekregen, beter beschermd waren tegen oxidatie dan de dieren uit de controlegroep².

Gaat angiogenese tegen en bestrijdt kanker

Epidemiologische onderzoeken bevestigen dat personen die veel dranken en voedingsmiddelen nuttigen die rijk zijn aan polyfenolen, een lagere kans op kanker hebben. De bessen kunnen alleen of samen met andere stoffen werken bij de bestrijding van kanker.
Voor een onderzoek werden monsters van bessenextracten en een mix van zes extracten bestudeerd op hun kankerbestrijdende werking en hun invloed op de angiogenese. De zes monsters remden de expressie van de groeifactor van de vaten in het endotheel, een marker voor angiogenese. Optiberry®, de mix van zes extracten, bleek het meest doeltreffend te werken³.
Onderzoekers van de universiteit van de Staat Ohio in Columbus hebben vastgesteld dat de Canadese bosbes en een mix van bessen (Optiberry®) in vivo angiogenese kon voorkomen door de infiltratie te remmen van macrofagen in een hemangionoom⁴. (De infiltratie van macrofagen stimuleert angiogenese en bevordert metastasen.) Bij de muizen die behandeld waren met Optiberry® bleken de endotheelcellen minder in staat te zijn een hemangioom te vormen. De groei van de tumor bleek in vergelijking met de controlegroep 50% te zijn afgenomen.⁵.
Men heeft aangetoond dat de bestanddelen uit cranberries de kankergroei remmen bij cellijnen van borstkanker⁶ en prostaatkanker⁷. Ook constateerde men dat extracten van de bosbes en de appelbes in vitro de groei van darmkanker konden voorkomen⁸, en dat extracten van aardbei en bosbes de mutaties van cellijnen van borstkanker of baarmoederhalskanker konden remmen⁹.

Een antibacteriële werking

Gebleken is dat de bessen in staat zijn infecties te bestrijden. Zo heeft men aangetoond dat cranberries een infectie van Helicobacter pylori vermindert en de hechting van het griepvirus tegengaat. Tijdens een in vitro-onderzoek is eveneens aangetoond dat cranberries de Listeria bacteriestammen aantast en dat framboos en braam een remmende werking hebben op grampositieve en gramnegatieve bacteriën.
De extracten van de aparte vruchten, bijvoorbeeld van de bes, de cranberry, de vlierbes, of de (blauwe) bosbes hebben net als de gemixte extracten van de vruchten het vermogen aangetoond om op significante wijze de groei van de Helicobacter pylori te kunnen remmen, al dan niet in combinatie met clarithromycine. De klassieke behandeling van een infectie met een Helicobacter pylori bestaat uit een combinatie van verschillende antibiotica en maagzuurremmers. De belangrijkste redenen voor het niet aanslaan van de conventionele behandeling is dat de bacterie steeds meer bestand raakt tegen de werking van antibiotica, zoals clarithromycine.
In dit onderzoek werden aan verdunde oplossingen met cellen van een cultuur van de Helicobacter pylori verschillende concentraties van aardbei, framboos, cranberry, vlierbes, bosbes, blauwe bosbes en de mix van Optiberry® toegevoegd. Deze werden vervolgens opnieuw op kweek gezet, waarna het aantal kolonies van de Helicobacter pylori werd bepaald. Ook werden de verdunde oplossingen met de Helicobacter pylori-cellen blootgesteld aan clarithromycine, waarna ze op cultuur werden gezet. Na de inventarisatie van de kolonies van de Helicobacter pylori bleek dat alle extracten ten opzichte van de controlegroep op significante wijze de groei van de H. pylori hadden beperkt. De extracten hadden de gevoeligheid voor clarithromycine eveneens verbeterd. Daarbij bleek de mix van Optiberry® het krachtigst werkte, zelfs in de laagste dosering die gebruikt werd in de proeven¹⁰.

Bescherming van de bloedvaten

Het vermogen van anthocyanines om grote en kleine bloedvaten te beschermen tegen oxidatieve schade, komt voort uit de diverse effecten van de stof. Zo is de stof in staat schade die ontstaan is door hoge suikerniveaus in de haarvaten te verminderen. Deze schade is verantwoordelijk voor een groot aantal complicaties bij diabetici.
Tijdens de ontsteking beschadigen enzymen het bindweefsel in de haarvaten, waardoor er bloed wegsijpelt naar de omliggende weefsels. Vervolgens komen er oxidanten vrij die de vaatwanden beschadigen. Anthocyanines hebben op verschillende manieren een beschermende werking. In de eerste plaats neutraliseren ze de enzymen die verantwoordelijk zijn voor de afbraak van het bindweefsel. Vervolgens voorkomt de antioxiderende werking de beschadiging van de bloedvatwanden. Proeven bij dieren hebben aangetoond dat een supplementinname met anthocyanen ontstekingen kon voorkomen en beschadigingen kon voorkomen die ontstaan als gevolg van die ontstekingen¹¹.

Bestrijdt atherosclerose

Doordat anthocyanines een krachtig vermogen hebben om oxidanten te bestrijden, zijn het sterke bestrijders van atherosclerose. Ze spelen vooral een belangrijke rol bij de voorkoming van atheromatose, namelijk door oxidatie van LDL tegen te gaan. Er zijn in vitrostudies waaruit blijkt dat kleine hoeveelheden van het blauwe bosbesextract effectief werken als beschermer van LDL. Amerikaanse onderzoekers constateerden dat het extract van blauwe bosbes een sterkere antioxidant is dan vitamine C. Uit een onderzoek bij vrouwen met een intra-uteriene groeivertraging (hetgeen zich uit in een vertraging van de groei van de foetus), bleek de inname van anthocyanines in twee maanden de hoeveelheid geoxideerde LDL terug te brengen van 1,04 mU/ml tot 726, terwijl bij de controlegroep de hoeveelheid geoxideerde LDL juist toenam.
Ook bleken de anthocyanines de endotheelcellen te beschermen die de binnenkant van de bloedvaten bekleden. Onderzoek dat werd uitgevoerd aan de Tufts University in Boston liet zien dat de anthocyanines uit vlierbessen snel werden opgenomen in de celmembranen van endotheelcellen, waardoor ze oxidatie voorkwamen.
Bovendien zorgen anthocyanines voor ontspannen bloedvaten. Franse onderzoekers behandelden de aorta's van dieren met norepinefrine. Deze stof zorgt ervoor dat de bloedvaten samentrekken. Dankzij de aanwezigheid van delphinidine, een anthocyanidine, bleek de aorta met 89% te kunnen ontspannen, terwijl een andere anthocyanidine geen enkel effect had.
Men heeft aangetoond dat het ontstekingsremmende vermogen van anthocyanines kan helpen bij het afzwakken van allergische reacties. In een ander, Bulgaars onderzoek werd histamine en serotonine toegediend aan dieren, waardoor een allergische reactie ontstond en de capillaire werking van de bloedvaten werd vergroot. De dieren kregen verschillende flavonoïden toegediend als supplement. Van alle toegediende flavonoïden bleken de anthocyanen het krachtigste ontstekingsremmende effect te hebben.

Preventie van bepaalde complicaties van diabetes

Een groot deel van de complicaties bij diabetes ontstaat door een te hoog suikergehalte in de haarvaten. Collageeneiwitten verbinden zich vervolgens met de suikers, waardoor er abnormaliteiten ontstaan in het collageen van de bloedvaten. In een Duits onderzoek namen 12 patiënten met diabetes twee maanden lang elke dag 600 mg anthocyanine. Aan het eind van het onderzoek was de aanmaak van abnormaal collageen significant afgenomen¹².
Een van de ernstigste complicaties van diabetes is retinopathie, wat tot blindheid kan leiden. Het ontstaat wanneer het lichaam probeert de beschadigde, poreuze haarvaten te repareren. Hiervoor gaat het een groot aantal afwijkende eiwitten produceren. Anthocyanines bestrijden vooral de poreusheid van de haarvaten, terwijl ze tevens de groei van afwijkende eiwitten tegengaan. Uit een Italiaans onderzoek bleek, dat er zich bij 30 van de 40 patiënten met retinopathie significante verbeteringen voordeden nadat zij een aantal weken dagelijks 120 mg anthocyanines hadden ingenomen. Bij de controlegroep deden zich geen verbeteringen voor¹³.

Een beschermende werking voor de hersenen

Voor wat betreft de hersenen hebben vooral de bosbessen de aandacht getrokken: hiervan is namelijk gebleken dat ze het brein beschermen tegen aftakeling en tegen schade die ontstaat door een CVA. Daarnaast beschermen ze de hippocampus tegen beschadigingen¹⁴. Onderzoekers van de universiteit van Tufts constateerden dat de toediening van bosbessen bij oudere ratten de geheugenfunctie stimuleerde en het geheugen weer op het niveau van dat van de jongere dieren bracht. Ook verminderde het de hoeveelheid markers voor oxidatiestress.

---

1. Yasmin T. et al., Antioxidant capacity and safety of various anthocyanin berry extract formulations, Research Communications in Pharmacology & Toxicology, 8: IV, 25-33, 2003.
2. Bagchi M. et al., Safety and efficacy of a novel anthocyanin-rich multiple berry extract in vivo models, Annual Meeting of the Society of Toxicology, vol 4, March 2005, N S-1, Abs. 1393.
3. Roy S. et al., Antiangiogenic property of edible berries, Free Radical Research, 2002, 36: 1023-1031.
4. Atalay M. et al., Anti-angiogenic property of edible berry in a model of hemangioma, FEBS Lett., 2003, 544, 1-3: 252-7.
5. Bagchi D. et al., Anti-angiogenic, antioxidant and anticarcinogenic properties of a novel anthocyanin-rich berry extract formula, Biochemistry (oscow), 2004, 69: 75-80.
6. Ferguson P.J. et al., A flavonoid fraction from cranberry extract inhibits proliferation of human tumor cell lines, J. Nutr., 2004, 134, 6: 1529-35.
7. Seeram N.P. et al., Total cranberry extract versus its phytochemical constituents: antiproliferative and synergistiv effects against human tumor cell lines, J. Agri. Food Chem., 2004, 52, 9;2512-7.
8. Zhao C. et al., Effects of commercial anthocyanin-rich extract on colonic cancer and nontumorigenic cell growth, J. Agric. Food Chem., 2004, 52, 20: 6122-8.
9. Wedge D.E. et al., Anticarcinogenic activity of strawberry, blueberry and raspberry extracts to breast and cervical cancer cells, J. Med. Food, 2001, 4, 1:49-51.
10. Chatterjee A. et al., Inhibition of Helicobacter pylori in vitro by various berry extracts, with enhanced susceptibility to clarithromycin, Mol. Cell. Biochem., 2004, 265, 1-2: 19-26.
11. Bertuglia S. et al., Effect of vaccinium myrtillus anthocyanosides on ischemia reperfusion injury in hamster cheek pouch microcirculation, Pharmacol. Res., 1995, 31(3/4): 183-7.
12. Boniface R., Effect of anthocyanins on human connective tissue metabolism in the human, Klin. Montsble Augenheilkd, 1996 Dec, 209(6): 368-77.
13. Perossini M., Diabetic and hypertensive retinopathy therapy with vaccinium myrtillus antocyanosides, Metabolism, 2000 Jul, 49(7): 880-5.
14. De Revera et al., The effect of antioxidants in the senescent auditory cortex, Neurobiol. Aging, June 9, 2005. Wang Y. et al., Dietary supplementation with blueberry, spinach or spirulina reduces ischemic brain damage, Exp. Neurol., 2005, 193, 1:75-84. Galli R.L. et al., Blueberry supplemented diet reverse decline in hippocampal HSP70 neuroprotection, Neurobiol. Aging, April 30, 2005.