Dit wilt u niet horen!

“U heeft de ziekte van Alzheimer…”. Volgens een peiling is meer dan 85% van de mensen bang om deze ziekte te krijgen. Het beeld dat men mensen van deze ziekte hebben, jaagt hen angst aan. De ziekte neemt in de westerse landen epidemische vormen aan en dat is ongekend: elk kwartier komt er in Nederland een Alzheimerpatiënt bij. Men schat dat in er in 2050 zo'n 500.000 Nederlanders dementie zullen hebben, van wie de meesten Alzheimer.
65 jaar, dat is nog niet zo oud. Op die leeftijd mogen we in veel Europese landen van ons pensioen gaan genieten. Als u zo oud bent, dan zou u misschien het liefst een charismatische, wijze en gerespecteerde persoon willen zijn, een veteraan die nooit om een mooi verhaal verlegen zit en die alom bewondering oogst en vriendelijk tegemoet getreden wordt. Maar helaas worden velen van ons geconfronteerd met een andere, keiharde realiteit. Verlies van decorum, een aftakelend lichaam, niet meer zelfstandig zijn, incontinentie.... Dat zijn de woorden die in ons opkomen wanneer we denken aan de ziekte van Alzheimer. Bijna iedereen is het er over eens: het idee om zo oud te worden en te sterven, is angstaanjagend. Onze geest is bij dementie de weg kwijt. We weten niet meer wat ons doel is en we kunnen onze laatste wensen niet meer kenbaar maken. Maar dat is niet de enige reden dat we langzamerhand bijna banger worden voor Alzheimer dan voor kanker.

U heeft het gevoel uzelf te verliezen

Wat mensen het meest vrezen aan Alzheimer, is het idee dat ze hun identiteit kwijtraken. Ze zijn bang hun verstand te verliezen. In werkelijkheid verliezen we niet onze identiteit, maar zorgt de ziekte wel voor sluipende en onomkeerbare veranderingen in onze identiteit. Onze identiteit is echter geen vast gegeven: gedurende ons hele leven verandert onze identiteit op basis van ervaringen en herinneringen¹. Dat u zich nog steeds dezelfde persoon voelt als gisteren, of als 20 jaar geleden, dat komt door de herinneringen uit die tijd die u met zich meedraagt. Het is de combinatie en de interpretatie van deze herinneringen in het licht van vandaag die uw huidige identiteit bepalen.

Bij personen met Alzheimer zorgt de geleidelijke verdwijning van herinneringen ervoor, samen met het onvermogen nieuwe herinneringen te maken, dat ze een identiteit opbouwen die niet strookt met hun vroegere identiteit. Men hoort de naasten van patiënten dan ook vaak zeggen dat ze de betreffende persoon niet meer herkennen. De patiënten zijn vaak volledig kwijt wie ze waren, en het identiteitsproces blijft beperkt tot verstrooide herinneringen van lang geleden. Normaliter is de update van het identiteitsproces gericht op de toekomst: er worden alsmaar nieuwe herinneringen opgeslagen. Bij de ziekte van Alzheimer gebeurt de update van het geheugen als het ware in omgekeerde volgorde, want men verliest geleidelijk aan steeds meer herinneringen².

Zo komt het vaak voor dat mensen hun kinderen niet meer herkennen, omdat ze de herinneringen van dit deel van het leven verloren zijn. Ditzelfde fenomeen zorgt er ook vaak voor dat mensen zich veel jonger voordoen dan ze zijn, zoals een van de patiënten van Marie-Christine Nizzi², die ervan overtuigd was dat ze 17 jaar was en dat ze naar huis, naar haar ouders moest.

Uw smaak is veranderd

De geleidelijke veranderingen van uw identiteit zorgen er ook voor dat u voorkeuren, uw smaken en uw interessegebieden veranderen. Mensen die voorheen bezeten waren van literatuur en kunst, hebben daar plotseling helemaal geen belangstelling meer voor. In de film Die Auslöschung over Alzheimer, zien we hoe de ziekte vat krijgt op de Professor in de kunstgeschiedenis, Ernst Lemden. Een schilderij dat hij vroeger zo sensationeel en bijzonder vond dat hij er een boek over wilde schrijven, vind hij een paar jaar later belachelijk en grotesk. Maar het omgekeerde kan ook: iemand gaat plotseling een activiteit ondernemen die hij voorheen totaal niet interessant vond.

U wordt aan de kant gezet

Dat is misschien wel het meest ingrijpende aan deze ziekte: Er ontstaat een enorme kloof tussen de patiënt en zijn omgeving. Het lukt de patiënt vaak niet meer om te voldoen aan de verwachtingen van de omgeving (omdat hij zich een bepaalde gebeurtenis niet meer kan herinneren, omdat hij een gezicht niet meer herkent, of omdat hij de dingen die hij vroeger leuk vond nu niet meer interessant vindt). De omgeving stelt daarop de verwachtingen bij naar beneden. Geleidelijk aan vervreemdt de patiënt van zijn omgeving. En voor een vreemde heeft men vaak minder empathie een aandacht...

Niet alleen hopen dat we eraan ontsnappen, maar er alles aan doen om het te voorkomen!

Waarom ik? Waarom nu? Waar heb ik dit aan verdiend? De ziekte van Alzheimer wordt vaak gezien als een kwaad waardoor we zomaar getroffen kunnen worden, een straf die zonder aanziens des persoons wordt uitgedeeld. Hoewel men nog in het duister tast over de exacte ontwikkelingsmechanismen van de ziekte, weet men wel dat het mogelijk is de risico's te verkleinen, mits men op tijd in actie komt. Want als de ziekte eenmaal ontstaan is, is deze niet meer te stoppen.

1) Calorierestrictie
Onderzoekers hebben gekeken naar het ontwikkelingsproces van mensen die een genetische aanleg hadden voor de ziekte (allen dragers van het gen ApoE4). Ze ontdekten dat mensen met een calorierijke voeding vaker door de ziekte werden getroffen dan mensen die relatief weinig calorieën innamen^3-4. Onderzoekers denken dat calorierestrictie de weerstand van de neuronen kan verhogen tegen de ziekte van Alzheimer, tegen CVA's, maar ook tegen de normale veroudering van het lichaam⁵. Het is dan ook belangrijk om de voedingsporties te verkleinen, en dat niet alleen voor esthetische redenen of voor het verlies van lichaamsgewicht. Daar is niets geheimzinnigs aan: men dient de gewoonten te veranderen en een ijzeren discipline aan de dag te leggen. Daarnaast kan men gebruik maken van natuurlijke hongerstillers, zoals Appetite Control Formula, Hoodia gordonii (gemaakt van een doornachtige plant) en Zero Craving (een formule op basis van oplosbare vezels die het verzadigingsgevoel vergroot).

2) Een voeding die rijk is aan antioxidanten
Er zijn verschillende onderzoeken^6-7 die het belang aantonen van antioxidanten in relatie tot de vermindering van de schadelijke effecten van reactieve zuurstofsoorten op de neuronen. In principe zijn alle antioxidanten gunstig voor het lichaam, maar de auteurs leggen de nadruk op 3 specifieke antioxidanten: Foliumzuur (dat men vindt in orgaanvlees, peulvruchten en donkergroene bladgroente, maar ook in supplementen, zoals SuperFolate 200 mcg), vitamine B6 (dat voorkomt in orgaanvlees, vis, volkoren granen en in supplementen zoals Pyridoxamine 100 mg) en vitamine B12 (lees hiervoor: Heeft iedereen een vitamine B12-gebrek? Oorzaken van een massaal tekort en de gevolgen hiervan).

3)Training van het brein
Verschillende recente onderzoeken ⁸ hebben uitgewezen dat mensen die stimulerende activiteiten voor het brein blijven doen (lezen, denkspelletjes, nieuwe dingen leren, geheugenspelletjes) minder kans lopen op het ontwikkelen dementie op latere leeftijd. Het is belangrijk om het hele leven lang de geest actief en alert te houden. Dit bevordert het onderhoud van de neuronen en houdt de cognitieve aftakeling en de ontwikkeling van dementie buiten de deur. Doet u geen van deze activiteiten? Dan weet u dus wat u te doen staat.
Er bestaat op dit moment nog steeds geen doeltreffende behandeling voor de genezing van Alzheimer of voor andere vormen van dementie. Dat is voor de meesten onder ons een angstaanjagende gedachte. Maar die angst kunnen we ook ten goede gebruiken: kom in actie en doe wat u nu kunt doen om het ontstaan van de ziekte tegen te gaan.

---

Referenties
1. Mollard-Palacios Judith, Lechenet Valéry, « Les peurs suscitées par la maladie d’Alzheimer », Gérontologie et société, 2016/2 (vol. 38 / n° 150), p. 31-41. DOI : 10.3917/gs1.150.0031.
2. Nizzi Marie-Christine, « La maladie d'Alzheimer et son impact sur l'identité de la personne », dans Alzheimer, éthique et société. Toulouse, ERES, « Poche - Espace éthique », 2012, p. 49-59. DOI : 10.3917/eres.hirsh.2012.01.0049
3. Luchsinger JA, Tang MX, Shea S, Mayeux R. Caloric intake and the risk of Alzheimer disease. Arch Neurol. 2002 Aug;59(8):1258-63.
4. Pasinetti GM, Wang J, Porter S, Ho L. Caloric intake, dietary lifestyles, macronutrient composition, and alzheimer' disease dementia. Int J Alzheimers Dis. 2011;2011:806293. doi: 10.4061/2011/806293. Epub 2011 Jun 19.
5. Mattson MP. Neuroprotective signaling and the aging brain: take away my food and let me run. Brain Res. 2000 Dec 15;886(1-2):47-53. Review.
6. Esposito E, Rotilio D, et al. A review of specific dietary antioxidants and the effects on biochemical mechanisms related to neurodegenerative processes. Neurobiol Aging. 2002 Sep-Oct;23(5):719-35. Review.
7. Salerno-Kennedy R, Cashman KD. Relationship between dementia and nutrition-related factors and disorders: an overview. Int J Vitam Nutr Res. 2005 Mar;75(2):83-95. Review.
8. Middleton LE, Yaffe K. Promising strategies for the prevention of dementia. Arch Neurol. 2009 Oct;66(10):1210-5. Review.