Gehoorstoornissen, voedingssupplementen en botanische supplementen

Bijna een derde van de volwassenen tussen de 65 en 74 jaar krijgt te maken met een gehoorstoornis. Bij mensen die tussen de 75 en 79 jaar oud zijn, loopt dit percentage zelfs op tot 50%. Voedingssupplementen en botanische supplementen kunnen bepaalde gehoorstoornissen helpen voorkomen of verminderen. Denk bijvoorbeeld aan alfa-liponzuur, vinpocetine, ginkgo biloba, quercetine en magnesium.

In Frankrijk zijn 5 miljoen mensen slechthorend. Het Franse medische onderzoeksinstituut INSERM (Institut National de la Santé et de la recherche Médicale) geeft op basis van een enquête aan dat een op de drie mensen van 60 jaar en ouder een normaal gehoor heeft. 40% ondervindt lichte hinder van een gehoorstoornis en 30% ondervindt een matige tot lichte hinder van de gehoorstoornis.
Het verlies van het gehoor is het resultaat van een storing in ons auditieve systeem. Er kan een ziekte aan ten grondslag liggen, het kan erfelijk zijn, het kan het gevolg zijn van blootstelling aan lawaai of aan toxische stoffen in het oor, zoals bepaalde antibiotica. Het kan ook veroorzaakt worden door schade aan de zenuw in het binnenoor of door hersenschade.

De meest voorkomende oorzaak van gehoorverlies bij ouderen is presbyacusis, een ander woord voor ouderdomsdoofheid. De term wordt gebruikt voor doofheid bij ouderen waarvoor geen andere oorzaak dan het ouder worden gevonden kan worden. Presbyacusis begint rond ons 30e levensjaar, maar vooral rond 50 jaar kan het in sociaal verband hinderlijk worden. Bij ouderdomsdoofheid mist men vooral de tonen met een hoge frequentie. Het wordt steeds moeilijker om een gesprek te volgen, aangezien het gehoorverlies zich met name voordoet in het gebied van de hoge tonen.
Het is een gedeeltelijke doofheid, die niet alle frequenties omvat. De neuronen die voorheen gespecialiseerd waren in een bepaalde frequentie en die niet meer gebruikt worden door het gehoorverlies, kunnen nog wel reageren op andere frequenties. Bij dieren is vastgesteld dat er sprake is van een functionele reorganisatie in de hersenen voor wat betreft de kaart van de frequenties in de cortex.

Oorsuizingen, bromgeluiden, en fluittonen die zich voordoen in de oren zonder dat er hiervoor een bron is buiten het oor, komen vaak voor bij ouderen. 10% van de bevolking leidt aan deze gehoorstoornissen. Voor 0,5% van deze personen vormt het een groot probleem. Deze verschijnselen kunnen gepaard gaan met gehoorverlies.

Hoewel de oorzaak nog onbekend is, kunnen bovenstaande verschijnselen ook verband houden met een afwijking in het oor, zoals een infectie, een blokkering van de gehoorgang of de buis van Eustachius, otosclerose (botaangroei in het middenoor) of de ziekte van Ménière, waarbij duizelingen en oorsuizen voorkomen.

Alfa-liponzuur beschermt het lichaam tegen gehoorverlies door antibiotica en blootstelling aan lawaai.

In de onderzoekslaboratoria voor het gehoor van de Duke University in Durham in North Carolina onderzochten wetenschappers welke positieve effecten alfa-liponzuur zou kunnen hebben op beschadigingen van het weefsel in het oor die ontstaan door antibiotica zoals aminoglycosiden. Onlangs is in een aantal studies aangetoond dat gentamicine (een veelgebruikt aminoglycoside antibioticum voor infecties aan het hoornvlies, de urinewegen en andere infecties) de aanmaak van vrije radicalen zou stimuleren. Het lijkt erop dat dit proces een belangrijke rol zou kunnen spelen in de schadelijke gevolgen die aminoglycosiden voor het oor kunnen hebben.

Uitgaande van het idee dat er voedingsstoffen bestaan die in staat zijn vrije radicalen uit te schakelen, bestudeerden de onderzoekers het vermogen van alfa-liponzuur om de beschadigingen te verminderen in het oor die ontstonden als gevolg van het gebruik van antibiotica. Hun onderzoekswerk toonde aan dat dieren die beschermd werden door de inname van alfa-liponzuur minder gehoorverlies leden dan de dieren die uitsluitend antibiotica kregen.
De onderzoekers hadden zich speciaal op alfa-liponzuur gericht als beschermer tegen gehoorverlies, omdat dit zuur gelijkelijk verdeeld was in de vethoudende- en waterhoudende weefsels. Daarnaast is de stof in staat snel door de bloed-hersenbarrière te dringen en wordt het snel opgenomen door het zenuwweefsel.

In een recenter onderzoek, waarin alfa-liponzuur werd gecombineerd met vitamine E, bleek dat deze combinatie het oor beschermde tegen de blootstelling aan lawaai met een hoge energie-impuls, zoals explosies. Hierdoor kan functionele en structurele schade ontstaan in zachte weefsels, met name in het ademhalingsorgaan en het gehoororgaan. Onderzoekers maakten gebruik van ratten om erachter te komen of een korte periode van supplementinname met antioxidanten de dieren kon beschermen tegen schade door geluidsexplosies. De ratten kregen 800 IE vitamine E of 1.000 g vitamine C of 25 mg alfa-liponzuur.

Elke voedingsstof werd steeds gedurende drie dagen gegeven. Op de vierde dag werden de ratten zorgvuldig verdoofd en vervolgens blootgesteld aan geluidsgolven die een explosie simuleerden. De opgelopen geluidsschade werd wel door de supplementinname van alfa-liponzuur en vitamine E omgekeerd, maar niet door vitamine C. In vergelijking met de hoeveelheid vitamine E die werd gebruikt, was de hoeveelheid alfa-liponzuur relatief klein. De gebruikelijke dosis vitamine E die bij de mens wordt gebruikt kan rond de 800 IE per dag liggen. Voor alfa-liponzuur is dat 400 mg per dag. De wetenschappers concludeerden dat relatief lage doseringen alfa-liponzuur konden bijdragen aan de bescherming tegen gehoorschade.

Er is veel onderzoek gedaan naar het vermogen van glutathion om het gehoorweefsel op een natuurlijke wijze te beschermen tegen schade door radicalen. Alfa-liponzuur, zo blijkt uit onderzoek, verhoogt het glutathiongehalte in de cellen tot 70%. Voor de bescherming van ons gehoor is het een zeer gunstig feit dat alfa-liponzuur in staat is de vitamine C- en E-gehaltes in ons lichaam te herstellen en te vergroten. Deze vitamines spelen een belangrijke rol bij het onschadelijk maken van vrije radicalen.

In wetenschappelijk onderzoek dat enkele jaren geleden werd gepubliceerd, werd aangetoond dat bepaalde vitamines recente gehoorschade kunnen herstellen, met name gehoorschade die ontstaat als gevolg van de ziekte van Ménière. Deze ziekte wordt gekenmerkt door frequente duizelingen, oorsuizingen en toenemend gehoorverlies. De oorzaak van de aandoening is onbekend. Het hiervoor genoemde onderzoek omvatte de behandeling van gehoorschade met behulp van de vitamines B12, B1, B5, een steroïde en alfa-liponzuur.

Deze 'vitaminerijke' behandeling werd vergeleken met een behandeling die beschreven werd als 'conventioneel' en die een steroïde, vitamine B, dextran en een plaatselijk verdovend middel omvatte. Er werden 454 oren behandeld voor plotseling doofheid en 354 gevallen van perceptieve doofheid met een andere oorzaak. Beide behandelingen bleken even doeltreffend te zijn. Echter, wanneer er sprake was van gehoorverlies die binnen vier weken na het ontstaan werd behandeld, dan gaf de 'vitaminerijke' behandeling betere resultaten. Ook bij ernstig gehoorverlies en bij evenwichtsklachten (duizelingen, evenwichtsstoornissen, misselijkheid...) bleek de 'vitaminerijke' behandeling doeltreffender te werken. Dit bleek ook het geval te zijn bij patiënten met de ziekte van Ménière. We willen hierbij benadrukken dat de 'vitaminerijke' behandeling 200 mg alfa-liponzuur bevatte.

Vinpocetine vertraagt gehoorverlies en herstelt auditieve functies

Bij 18 personen met een grote variëteit aan gehoorproblemen werd een dosis van 15 tot 35 mg vinpocetine verstrekt. 8 personen constateerden een significante verbetering van hun gehoorfunctie (van 10 tot 30 dB bij vier van hen en meer dan 40 dB bij de vier anderen). Dat betekent dat er meetbare verbeteringen waren voor wat betreft het begrijpen van woorden, met name wanneer er veel lawaai in de omgeving was. Hogere doseringen gaven een beter resultaat. Onderzoekers kwamen tot de conclusie dat er met name bij jonge patiënten en patiënten van middelbare leeftijd een significante verbetering kon worden geconstateerd van de gehoorfuncties.

In verscheidene studies is gebleken dat vinpocetine het vermogen heeft verschillende stoornissen in de zintuigelijke waarneming van het gehoor te verbeteren. Ook zou het een positief effect hebben bij duizelingen. Aan ouderdom gerelateerd gehoorverlies, beschadigingen in het vaatstelsel van ons gehoororgaan, bepaalde gehoorstoornissen op het gebied van hoge frequenties die ontstaan zijn door invloeden van buitenaf: al deze gehooraandoeningen lijken baat te hebben bij vinpocetine. Bij de ziekte van Ménière (duizelingen en oorsuizen) werden met vinpocetine betere resultaten bereikt dan met andere vaatverwijdende middelen.

Perceptieve doofheid is over het algemeen een erfelijke vorm van gehoorverlies. Maar het kan ook andere oorzaken hebben. Uit onderzoek blijkt dat vinpocetine bij bepaalde vormen van doofheid, evenals bij bepaalde gehoorproblemen die gepaard gaan met duizelingen en oorsuizen een zeer gunstig effect kan hebben. Ook werkt de stof doeltreffend bij doofheid met een vasculaire oorzaak, doofheid door ouderdom en plotselinge doofheid die gepaard gaat met fysiologische stoornissen.

Onderzoeken hebben eveneens aangetoond dat vinpocetine kan helpen beschadigingen aan het oor te voorkomen door toxiciteit, en dan met name door antibiotica, aspirine en diuretica.

Vinpocetine stimuleert de intracellulaire gehaltes van cyclisch guanosinemonofosfaat (een boodschapper voor de cellen die onmisbaar is voor de aanmaak van stikstofmonoxide) en vergroot de ontspanning van gladde spiervezels. Het kan de weerstand van de capillaire vaten in de cellen van de oren en van het binnenoor, en de bloedcirculatie beschermen, bevorderen en doen toenemen.

Een onderzoek dat werd uitgevoerd door de medische universiteit Semmelweis in Boedapest - Hongarije- heeft laten zien dat bioflavonoïdes zoals ipriflavone en quercetine een gunstig effect kunnen hebben op otosclerose. Deze bioflavonoïdes verminderden het beschadigingsproces door sclerose doordat ze samen inwerkten op de aanmaak van collageen. Wanneer het collageen minder sterk wordt, ontstaan hier snel beschadigingen. Omdat quercetine beter in water oplosbaar is, gaan onderzoekers ervan uit dat deze stof waarschijnlijk nog doeltreffender werkt en de verstoorde botaangroei in het oor tegen kan gaan.

Magnesium tegen gehoorschade door lawaai

Magnesium heeft een aangetoond beschermend effect als het gaat om de bescherming van het oor tegen gehoorschade door lawaai. Tijdens een onderzoek werden 300 jonge, gezonde militairen die twee maanden van training volgden herhaaldelijk blootgesteld aan een groot aantal onverwachte, onverwachte geluiden. Aan het begin van de dag ontvingen de rekruten een dosis van 167 mg magnesium (in de vorm van magnesiumaspartaat) of een placebo.

De resultaten aan het einde van het onderzoek waren verrassend: de militairen die een placebo hadden gekregen hadden significant meer gehoorschade dan de militairen die magnesium hadden gekregen. In de placebogroep kwam meer gehoorschade voor en was de schade veel ernstiger dan in de groep die magnesium had ingenomen. In andere onderzoeken werden vergelijkbare resultaten bereikt.

Ginkgo biloba en oorsuizingen

In 1986 vindt een onderzoek plaats dat bewijst dat ginkgo biloba effectief werkt bij de behandeling van oorsuizingen. Bij 35% van de patiënten verdwenen de klachten van bromgeluiden volledig. De patiënten begonnen vanaf de 70e dag verbeteringen op te merken.
Vervolgens werden er patiënten met ouderdomsgerelateerde gehoorschade behandeld met een extract van ginkgo biloba. Het bleek bij 82% van de patiënten succesvol te werken. Bovendien bleek uit een vervolgonderzoek bij 137 van deze patiënten dat 67% van hen 5 jaar later nog steeds een beter gehoor had.

Onlangs verscheen in Duitsland een artikel waarin 19 klinische onderzoeken werden geëvalueerd met betrekking tot de effecten van Ginkgo biloba bij oorsuizingen. Uit de resultaten van acht van deze onderzoeken die betrekking hadden op oorsuizingen als gevolg van vaatinsufficiëntie in de hersenen of als gevolg van andere oorzaken bleek, dat de behandeling met ginkgo biloba in een behandelperiode van drie maanden doeltreffender werkte dan een placebo of andere medicijnen. In open studies, waarbij soms een groot aantal patiënten betrokken was, werd eveneens een merkbare verbetering geconstateerd door de behandeling met het ginkgo biloba-extract. De behandelsuccessen waren niet direct gerelateerd aan het ontstaansmoment of de duur van de oorsuizingen. Onderzoek van de prognosefactoren wijst echter uit dat bij een vroegtijdige behandeling betere resultaten mogen worden verwacht.

---

Referenties:

Attenuation of aminoglycoside-induced cochlear damage with the metabolic antioxidant alpha-lipoic acid, Hear Res., 1999;128 (1-2):40-44.
Interplay between lipoic acid and glutathione in the protection against microsomal lipid peroxidation, Biochel Biophys Acta, 963;558-561.
The efficacy of lasix vitamin therapy for sudden deafness and other neurosensorineural hearing loss, Acta Otolaryngol. 1991;486:78-91.
Vitamin E and lipoic acid, but not vitamin C improve blood oxygenation after high-energy impulse noise (BLAST) exposure, Biochem Biophys Res Commun, 1998;253(1):114-118.
Therapeutic action of cavinton in hearing defects of neurologic origine, Ther Hung, 1978;26:16-19.
Ethyl apovincaminate in the treatment of sensorineural impairment of hearing, Arzneimittelforschung, 1976;26:1977-1980.
Action of cavington on hearing defects of different origin. Ther Hung, 1978;26:16-19
Effect of ethyl ether of apovincaminic acid (Cavinton) on the ototoxic action of sisomicin in guinea pigs. Otolaryngol Pol, 1990;44:122-129.
Flavonoids alter bone-remodeling in the auditory ossicle organ cultures. Acta Otolaryngol, 1995;115:296-299.
Oral magnesium intake reduces permanent hearing loss induced by noise exposure. Am J Otolaryngol, 1994;15:26-32.
Pills may replace ear-muffs for protection against damaging noise. Lancet, 1998;351:1411.
Trial of an extract of Ginkgo biloba for tinnitus and hearing loss. Clin Otolaryngol, 1988;13:501-502.
Ginkgo special extract Egb 761 in tinnitus therapy. An overview of results of completed clinical trials. Fortschr Med 2001; 118 (4):157-164.