Adaptogenen: natuurlijke extracten met bijzondere eigenschappen

We horen er steeds meer over. En dat is niet voor niets! Adaptogene planten (1) beschikken over het bijzondere vermogen om het lichaam te helpen in de strijd tegen allerlei verschillende vormen van stress: fysieke of mentale stress, infecties, metabole stress (oftewel stress die ontstaat door chemische en biologische processen in het lichaam) en zelfs neurologische en endocriene stress (oftewel stress die gerelateerd is aan het zenuwstelsel of aan de endocriene klieren).

Voordat we een plant adaptogeen noemen, dient deze te reageren op drie van de hierboven genoemde stressfactoren; overigens zijn alle adaptogene planten in staat vermoeidheid te bestrijden en het immuunsysteem te versterken.

Lijst van adaptogene planten

Ginseng (Panax Ginseng), familie van de araliaceae

Ginseng is de bekendste en meest gebruikte adaptogene plant. Het wordt in verschillende vormen gebruikt: vers, in poedervorm of in de vorm van een extract. Het wordt voor verschillende doeleinden ingezet:

• Het bevorderen van de fysieke inspanning: het verbetert de weerstand bij inspanning, met name bij een langdurige krachtmeting.
• Het stimuleren van intellectuele functies en het geheugen, en tegelijkertijd het vergroten de stressbestendigheid.
• Het verlagen van de bloedsuikerspiegel en de hoeveelheid vetten in het bloed; Het is echter niet erg geschikt voor mensen met obesitas, aangezien het de opslag van vetten in het lichaam kan bevorderen.
• Het verbeteren van hypotensie: het is geschikt voor mensen die last hebben van een te lage bloeddruk.
• Het versterken van het immuunsysteem, met name als het gaat om de bestrijding van infecties die ontstaan door virussen; deze adaptogene eigenschappen zijn eveneens nuttig als aanvulling op een chemotherapie.

En dat zijn nog maar enkele van de vele gunstige eigenschappen van ginseng! Er zijn echter ook een paar contra-indicaties: ginseng mag niet worden gebruikt door zwangere vrouwen, jonge kinderen, mensen met een te hoge bloeddruk, mensen met obesitas, mensen die last hebben van diarree en mensen die lijden aan mastopathie (aandoening van het klierweefsel van de borsten).

Witte heggenrank (Bryona Alba), familie van de cucurbitaceae

Het adaptogene effect van de plant wordt toegeschreven een specifiek molecuul, namelijk de cucurbitacine-R-diglycoside. Dankzij dit molecuul wordt heggenrank vaak ingezet voor aandoeningen waarvoor men normaliter corticosteroïden inzet, zoals ontstekingen, allergieën, polyartritis, astma, reuma...

Ashwagandha (Withania somnifera), familie van de solanaceae

Ashwagandha kan veelzijdig worden ingezet, aangezien het zowel stimulerende als stressbestrijdende eigenschappen heeft. Het wordt gebruikt bij fysieke en psychische stress, maar ook bij slapeloosheid, infecties en reuma...

Echinacea (familie van de asteraceae)

De echinacea stimuleren de algehele werking van het immuunsysteem. Ze worden met name gebruikt om infecties te voorkomen en de behandeling ervan te verkorten.

Gesteelde lakzwam (Ganoderma Lucidum)

Dit is de paddenstoel die ook wel reishi wordt genoemd. Deze zwam kan in veel verschillende situaties ingezet worden: bij vermoeidheid, spieraandoeningen, infecties, allergieën, hypertensie, hartfalen, cholesterol, diabetes...

Quinquina (Cinchona Officinalis), familie van de rubiaceae

Deze Zuid-Amerikaanse plant wordt al heel lang gebruikt om malaria en koorts in het algemeen te behandelen. Het helpt ook bij het bestrijden van vermoeidheid, bij verterings- en eetlustproblemen en bij hartritmeproblemen.

Quinquina mag niet worden gebruikt door zwangere vrouwen of door mensen die antistollingsmiddelen gebruiken.

Nog meer adaptogenen onder de loep

Er bestaan nog meer planten met adaptogene eigenschappen (2): rhodiola (Rodhiola Crenulata), maca (Lepidium Meyenii), Siberische ginseng (Acanthopanax Senticosus), schisandra (Schisandra Chinensis)... De grote familie der adaptogenen heeft nog lang niet al haar geheimen prijsgegeven!

Referenties

1. P. Goetz. Mode d’emploi du ginseng et d’autres adaptogènes. Phytothérapie. Vol 4, pp 113-116, 2004.
2. Lian-ying Liao, Yi-Fan He, Hong Meng, Yin-mao Dong, Pei-gen Xiao. A preliminary review of studies on adaptogens: comparison of their bioactivity in TCM with that of ginseng-like herbs uses worldwide. Chinese Medicine. Vol 13, n°1, 2018.