De kwaliteit van zuivelproducten is niet veranderd door de industrialisatie van de veeteelt. Gelooft u het?!

Zuivelproducenten blijven maar herhalen dat de industrialisatie van de veeteelt geen invloed heeft op de kwaliteit van de zuivelproducten. Deze bewering is onlangs door een wetenschappelijke studie echter volledig onderuit gehaald. In de studie werd namelijk aangetoond dat de melk van koeien die uitsluitend biologisch gras kregen (weidegras en ingekuild hooi en gras) veel beter is dan de melk van koeien die op een conventionele manier gevoerd worden.

De auteurs van de studie analyseerden meer dan 1160 melkmonsters (1) en kwamen tot de conclusie dat de melk van koeien die gevoerd waren met soja en maïs (oftewel 90% van de koeien in de westerse landen) van een veel lagere kwaliteit was dan de melk van koeien die op een traditionele manier gevoed werden. De melk van de traditioneel gevoerde koeien bevatte gemiddeld 147% meer omega-3-vetzuren (50 mg in plaats van 20 mg per 100 ml melk) en bevatte in vergelijking met de melk uit de intensieve veeteelt 52% minder omega-6-vetzuren

Onderzoekers constateerden dat de verhouding omega-6/omega-3 in koemelk van biologisch gevoerde koeien 1/1 was. Voor koeien die rijkelijk gevoed waren met mais en soja, oftewel de koeien die nooit buiten komen, was deze verhouding 6/1.

Waarom is die verhouding tussen omega-6 en omega-3 zo belangrijk?

Het verschil in de verhouding tussen omega-3 en omega-6 is belangrijker dan u wellicht denkt. Omega-3 heeft een gunstig effect op de samenstelling van celmembranen en stimuleert tal van biochemische processen in het lichaam. Hoe meer we er van eten, hoe verder we het risico op hart- en vaatziekten en metabole stoornissen verkleinen. De techniek in de intensieve veeteelt heeft zich steeds verder ontwikkeld. Helaas heeft dit geleid tot een drastische afname van de hoeveelheid omega-3-vetzuren in tal van voedingsmiddelen, zoals bladgroenten, eieren, vlees, melk en zelfs vis (2).

De hoeveelheid omega-6 daarentegen is spectaculair gestegen: vandaag de dag nemen we 10 tot 15 maal meer omega-6 dan omega-3-vetzuren in. Normaliter zou je gelijke hoeveelheden van beide vetzuren moeten eten. Dit overschot aan omega-6-vetzuren kaapt alle enzymen weg die nodig zijn voor het gebruik van omega-3. En de hoeveelheid omega-3 is meestal al onvoldoende. Het lukt het lichaam dan ook niet om de omega-3-vetzuren die er wel zijn volledig te gebruiken. Dit vertaalt zich in een fysiologische staat die het lichaam kwetsbaar maakt voor hart- en vaatziekten en ontstekingsziekten (3). De afgelopen decennia zien we dat deze aandoeningen in alarmerende mate toenemen...

De auteurs van de studie raden dan ook aan om weer voedsel te gebruiken met een adequate verhouding tussen omega-6 en omega-3 (van 1/1 tot 4/1). De volgende 4 tips kunnen u daarbij helpen:

1) Doe een beroep op supplementen met omega-3-vetzuren

Onze moderne voeding bevat nog maar heel weinig omega-3-vetzuren. De inname van een supplement is dan ook bijna onontkoombaar. Kies wel voor supplementen die afkomstig zijn uit een natuurlijke bron:

• supplementen op basis van visolie. Een uitstekend voorbeeld hiervan is Super Oméga-3, een supplement dat afkomstig is van de duurzame visserij (gecertificeerd door Friend of the Sea®). Dit supplement heeft als voordeel dat het 155 mg EPA (eicosapentaeenzuur) en 115 mg DHA (docosahexaeenzuur) per softgel bevat, hetgeen overeenkomt met ongeveer 70% van de dagelijkse dosis zoals die wordt aangeraden door de Wereld Gezondheidsorganisatie. Omdat vis en schaaldieren ons niet voldoende omega-3-vetzuren bieden, is dit supplement een welhaast onmisbare aanvulling.
• supplementen op basis van krillolie. Krillolie (genoemd naar de kleine garnaaltjes die leven in koude wateren) is een uitzonderlijke goede bron van omega-3-vetzuren: het supplement Krill Oil bevat maar liefst 250 mg EPA en DHA per softgel. Het heeft nog een extra voordeel dat visolie niet heeft: het bevat ook nog eens een aanzienlijke hoeveelheid antioxidanten (met name astaxanthine) die overeenkomt met de die van een kiwi (ORAC-waarde ongeveer 380 eenheden per gram).

2) Kies voor voedingsmiddelen met de juiste omega-6/omega-3-verhouding

Natuurlijk is het belangrijk om voldoende omega-3-vetzuren te eten. Maar even zo belangrijk is het, om niet teveel omega-6-vetzuren te eten: een teveel aan omega-6 belemmert het lichaam om de beschikbare omega-3 te gebruiken. Kies dus bij voorkeur voedingsmiddelen met een omeg-6/omega-3-verhouding die dicht bij 1 ligt. Geef dus de voorkeur aan biologische melk van een koe die in de wei heeft gestaan en eet koolzaadolie (2/1), lijnzaadolie (0,25/1) chia-olie (0,79/1) of notenolie (4,4/1) in plaats van zonnebloemolie (600/1), maïsolie (9,3/1) of druivenpitolie (230/1). Beperk ook de inname van dierlijke vetten, het eten van eigeel en de consumptie van industriële voedingswaren (kant-en-klaar-maaltijden, sauzen, dressings, etc.) aangezien al deze voedingsmiddelen rijk zijn aan omega-6.

3) Eet meer voeding die rijk is aan alfa-linoleenzuur (ALA)

Alfa-linoleenzuur is een omega-3-vetzuur van plantaardige oorsprong dat door het lichaam kan worden omgezet in EPA en DHA, de omega-3-vetzuren die volop voorkomen in vette vis. Omdat er relatief weinig omgezet wordt, is de inname van ALA alleen niet voldoende om te zorgen voor voldoende EPA en DHA. Het draagt echter wel bij aan een goede verhouding tussen de vetzuren. Onderstaande bronnen zijn rijk aan ALA:

• Lijnzaadolie
• Gebroken lijnzaad
• Chiazaad
• Grenoblewalnoten
• Hennepzaden

Maar waarom geven we onze koeien dan toch soja en maïs?

Het is duidelijk dat een natuurlijke voeding zorgt voor kwalitatief hoogwaardige koemelk. De afgelopen jaren is deze gedachte niet doorgedrongen bij de intensieve veeteelt. De veetelers probeerden hun melkproductie steeds verder op te schroeven. Gefermenteerde mais is goedkoper, want de koeien hoeven dan niet meer naar buiten om te grazen. Er kunnen dus meer koeien in overvolle stallen gehouden worden, ver van de groene weiden. Om het hoge koolhydraatgehalte van mais te compenseren, voegden de boeren soja toe aan het dieet. Dit goedkope en eiwitrijke voedingsmiddel wordt overal ter wereld verbouwd in allerlei genetisch gemodificeerde varianten.

En inderdaad: de productie is enorm toegenomen. Maar tegen welke prijs? De voedingswaarde van de melk is gedaald. Maar ook de voedingswaarde van eieren en vlees is gedaald, want hierbij worden dezelfde voedingstactieken toegepast. Overigens zijn de veetelers nu afhankelijk van de import van genetisch gemanipuleerde soja (die meestal in Brazilië wordt verbouwd) en gebruiken ze mais dat veelvuldig is blootgesteld aan pesticiden. Deze eenjarig plant is immers behoorlijk fragiel. Geleidelijk aan dreigt men te vergeten hoe men ook alweer koeien hield zonder al die kunstgrepen. Het is een vicieuze cirkel die ook het milieu aantast: koeien die mais eten produceren veel meer methaangas (een broeikasgas dat betrokken is bij de opwarming van de aarde) en zorgen ervoor dat de aarde vol met pesticiden komt te zitten.

De auteurs hopen dan ook vurig dat de groeiende vraag naar biologisch voedsel de producenten ervan zal overtuigen weer over te gaan naar een voedingsdieet dat geënt is op de natuurlijke weidevoeding. Voordat het te laat is...

Belangrijkste punten van dit artikel

• Hoe meer natuurlijke, biologische voeding een koe krijgt (het liefst door te grazen in de wei), hoe meer omega-3-vetzuren en hoe minder omega-6-vetzuren er in de melk zitten.
• De verhouding tussen omega-6/omega-3-vetzuren zou bij westerlingen nu tussen de 10/1 en 30/1 liggen, terwijl dit tussen 1/1 en 4/1 zou moeten zijn.

De belangrijkste studie in dit artikel

Charles M. Benbrook, Donald R. Davis, Bradley J. Heins, Maged A. Latif, Carlo Leifert, Logan Peterman, Gillian Butler, Ole Faergeman, Silvia Abel-Caines, Marcin Baranski. Enhancing the fatty acid profile of milk through forage-based rations, with nutrition modeling of diet outcomes. Food Science & Nutrition, 2018; DOI: 10.1002/fsn3.610