13 eenvoudige en doeltreffende maatregelen om 4 op de 10 kankers te vermijden

Jaarlijks zouden er meer dan 5 miljoen kankergevallen voorkomen kunnen worden wanneer men 13 eenvoudige en doeltreffende maatregelen zou nemen, aldus een studie in de British Journal of Cancer. De onderzoekers geven aan dat deze maatregelen aangemoedigd zouden moeten worden middels het beleid voor de volksgezondheid. Het zou het aantal kankergevallen per jaar drastisch kunnen verminderen. Zeker omdat een paar van deze maatregelen nog relatief onbekend zijn bij het grote publiek....

1) Stoppen met roken

Roken neemt triest genoeg nog steeds de eerste plaats in als het gaat om risicofactoren voor kanker. Toch lijken de preventiemaatregelen hun vruchten af te werpen, want in de westerse landen neemt het aantal rokers langzaam maar zeker af. De statistieken zijn schokkend: voor een roker is de kans op kanker 10 tot 50 maal groter dan voor een niet-roker (1). Een roker leeft gemiddeld 10 jaar korter dan een niet-roker en wordt minder gezond oud. Bij rokers zijn een hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, chronische bronchitis en erectiestoornissen algemeen voorkomende problemen.

Het mechanisme: de brandende rook van de tabak tast langzaam maar zeker het slijmvlies van de bronchiën aan en verlamt de beschermende haartjes. Op de langere termijn verdwijnen deze haartjes waardoor het lichaam nog maar moeilijk eventuele vervuilde deeltjes kan afvoeren. De cellen van het slijmvlies raken chronisch geïrriteerd. Als reactie stapelen ze zich steeds meer op en vormen ze niet langer een enkele laag.

2) Afvallen

Overgewicht is de tweede belangrijke risicofactor voor het ontstaan van kanker. De auteurs van de studie zijn van mening dat het hier gaat om een enorm risico voor de volksgezondheid, aangezien er in het westen sprake is van een ware obesitas-epidemie. Helaas realiseren mensen zich meestal niet welke gevaren overgewicht met zich meebrengt voor de gezondheid.

Het mechanisme: een overschot aan vetweefsel (met name in het buikgebied) ontregelt ontelbaar veel mechanismen (2) in ons lichaam, en dat leidt tot chronische ontstekingen, een versnelde veroudering, een grotere insulineresistentie, een grotere kans op hart- en vaatziekten en een verhoogd risico op het ontwikkelen van kanker. Dat zou gelden voor maar liefst 13 kankersoorten, en dan met name voor darmkanker, borstkanker, baarmoederkanker en nierkanker.

3) Het lichaam beter voorbereiden op de zon en meer antioxidanten innemen

Men vermoedt dat er jaarlijks wereldwijd minstens 130.000 melanomen worden vastgesteld. Dit zijn tumoren die zich vormen in melanocyten, oftewel de cellen in de huid die melanine aanmaken. Ze horen bij de kankersoorten die zich zeer snel ontwikkelen en die zich gemakkelijk uitzaaien. Volgens de auteurs van de studie is blootstelling aan zonlicht de belangrijkste oorzaak van deze wijdverbreide kanker.

Het mechanisme: in feite lopen we geen gevaar door de zon zelf, maar door de manier waarop we onze huid eraan blootstellen. Omdat we de meeste tijd binnen op kantoor doorbrengen, went onze huid niet meer aan de toenemende kracht van de zon tijdens de lente. Normaalgesproken geven melanocyten onder invloed van ultraviolette stralen melanine af, een pigment dat de stralen moet filteren bij een volgende blootstelling aan de zon. Dit is wat wij 'bruin worden' noemen. Meestal echter stellen we onze huid onvoldoende voorbereid bloot aan agressieve UV-stralen. Bij een gebrek aan melanine zorgt de straling voor ernstige genetische mutaties in stamcellen van onze huid (3). Hoe vaker we onze huid op deze onvoorzichtige manier blootstellen, hoe meer van deze mutaties zich opstapelen, tot er op een dag een mutatie plaatsvindt die leidt tot de ontwikkeling van een melanoom.

Aanvullend advies: eet regelmatig voedingsmiddelen die rijk zijn aan quercetine (zoals druiven en rood fruit), lycopeen (in tomaten), luteïne (groenten met donkergroene bladeren, zoals kool en spinazie) en carotenoïden (in abrikoos, meloen, wortel en paprika), vooral in de lente en de zomer. Dit zijn pigmenten die helpen bij het filteren van de zonnestralen.

Er zijn eveneens supplementen van quercetine verkrijgbaar (Super Quercetin), luteïne (Lutein 20 mg), lycopeen (Lyc-O-Mato®) en carotenoïden(Carottol) waarmee de lage inname van groente en fruit kan worden gecompenseerd, wetende dat deze groenten en fruit ook nog eens steeds armer worden aan voedingsstoffen.

4) Het lichaam beschermen tegen de Helicobacter pylori en het Papillomavirus

De afgelopen jaren hebben onderzoekers de gevaren bestudeerd van de Helicobacter pylori, de kleine bacterie die zich bij een op de twee mensen wereldwijd in de maag heeft genesteld. Volgens de laatste gegevens zou deze bacterie wereldwijd 600.000 overlijdens veroorzaken als gevolg van de ontwikkeling van maagkanker.

Het Papillomavirus is een veelvoorkomend virus dat overal ter wereld slachtoffers maakt en dat zich vooral verspreidt via seksueel contact. De meest agressieve vormen zijn verantwoordelijk voor het ontstaan van baarmoederhalskanker, een ziekte waaraan jaarlijks meer dan 270.000 vrouwen overlijden.

De mechanismen: de meeste besmettingen met het Papillomavirus zijn ongevaarlijk en verdwijnen vanzelf weer in minder dan 2 jaar. Er zijn echter ook agressieve vormen die in staat zijn door te dringen in de chromosomen van de gastcel. Daar veroorzaken ze een mutatie in de cellen van de baarmoederhals waardoor er een tumor ontstaat.

Helycobacter pylori scheidt een enzym af (HtrA) dat in staat is de verbindingen te verbreken tussen de cellen van het maagslijmvlies. De beschermende laag in de maag is niet langer ondoordringbaar en de bacterie kan verder doordringen in de dieper lagen. In die diepere lagen scheidt de bacterie een toxine af, namelijk het eiwit Cag A, dat in staat is de genetische werking te herprogrammeren van de cellen. Zo voorkomt het dat ons immuunsysteem deze indringers herkent (4). Deze goocheltruc ontregelt helaas ook een groot aantal secundaire signalen waarvan er een aantal in verband worden gebracht met kanker (5) (6).

Aanvullend advies: naast de conventionele behandelmethoden kan het zinvol zijn een supplement te nemen met de Lactobacillus reuteri (H. Pylori Fight 100 mg). Dit is een probioticum met een remmende werking op de Helicobacter pylori die de barrière van de epitheellaag kan versterken en kan bijdragen aan het herstel ervan (7).

5) Minder alcohol drinken

Alcoholgebruik, zelfs in een matige vorm, vergroot de kans op kanker. Natuurlijk neemt het risico toe naarmate men meer drinkt: wie bijvoorbeeld meer dan 10 glazen alcohol per week drinkt, verkort zijn levensverwachting met gemiddeld twee jaar.

Het mechanisme: onlangs is hierover meer bekend geworden (8). Wanneer we alcohol drinken, maakt het lichaam acetaldehyde aan, een gevaarlijk chemisch product dat de DNA-strengen beschadigt van stamcellen. Sommige enzymen (aldehydedehydrogenases) kunnen deze schade beperken door acetaldehyde snel om te zetten in acetaat. Maar het komt vaak voor dat deze enzymen defect zijn of dat er niet voldoende van deze enzymen zijn (dit komt met name voor bij Aziatische mensen). Er bestaan eveneens mechanismen in ons lichaam voor de reparatie van DNA, maar de genen die zich hiermee bezighouden kunnen ook beschadigd zijn. Het is vooral de consumptie van alcohol op de langere termijn en de verdere afbraak van het DNA waardoor er kanker kan ontstaan.

6) Meer vezels eten

Het is algemeen bekend dat mensen die grote hoeveelheden voedingsvezels eten minder kans hebben op het ontwikkelen van kanker, met name darmkanker.

Het mechanisme: voeding die rijk is aan vezels helpt bij het voorkomen van hoge oestrogeengehaltes in het bloed. Deze hoge oestrogeenspiegels worden in hoge mate in verband gebracht met kanker. Vezels worden ook vaak genoemd omdat ze een preventieve werking zouden hebben ten aanzien van een van de meest dodelijke kankersoorten, namelijk darmkanker.Ze zorgen voor een snellere doorvoer van afvalstoffen en bevorderen de aanmaak van specifieke bacteriën die butyraat aanmaken, een energiebron voor de darmcellen die tumoren (9) zou helpen voorkomen (10)…

Aanvullend advies: kies systematisch voor volkoren granen of halfvolkoren granen, eet meer fruit, groente en peulvruchten, en kies voor supplementen met plantaardige vezels, zoals Psyllium Seed Husk, dat ontwikkeld is op basis van psylliumzaden.

De auteurs van de studie noemden nog zeven andere maatregelen:

• Eet zo min mogelijk bewerkt vlees
• Vermijd luchtvervuiling
• Voorkom blootstelling aan bepaalde stoffen (zoals asbest)
• Geef bij voorkeur borstvoeding
• Zorg voor meer fysieke activiteit
• Pas op met Hormone Replacement Therapie (HRT)
• Voorkom onnodige blootstelling aan röntgenstraling

Belangrijkste punten van dit artikel

• 40% van de kankers is gerelateerd aan risicofactoren die gemakkelijk te voorkomen zijn.
• De 3 belangrijkste risicofactoren voor kanker zijn roken, overgewicht en de onvoorbereide blootstelling aan UV-licht.

De belangrijkste studie in dit artikel

Brown et al. The fraction of cancer attributable to known risk factors in England, Wales, Scotland, Northern Ireland, and the UK overall in 2015. British Journal of Cancer, 2018 DOI: 10.1038/s41416-018-0029-6