Cognitieve aftakeling en het geheugen: curcumine blijft ons verrassen

Wist u dat in India, waar de traditionele curry tot de dagelijkse kost behoort, er veel minder mensen zijn die lijden aan de ziekte van Alzheimer, of die last hebben van de cognitieve achteruitgang? Onderzoekers proberen dit al heel lang te doorgronden, maar ze zijn eindelijk tot een geloofwaardige hypothese gekomen: het zou te danken zijn aan de curcumine, de stof die de curry haar heldere oranje kleur geeft. Deze stof zou verantwoordelijk zijn voor dit grote mysterie.

Deze hypothese werd al snel ondersteund door verschillende studies. Keer op keer heeft men in het laboratorium de ontstekingsremmende effecten aangetoond en de werking van de stof als antioxidant. Vervolgens heeft men eveneens ontdekt dat de stof de proliferatie van kankercellen kon remmen doordat het de aanmaak stimuleerde van bepaalde antioxiderende moleculen, zoals glutathion, ¹. Op het moment dat de onderzoekers hun studie verlegden van het laboratorium naar het menselijk lichaam, konden ze deze opvallende effecten niet direct constateren. Wat ze wel ontdekten, was dat de stof in staat was de ontwikkeling van alvleesklierkanker te stabiliseren ² (bij een inname van 8 g kurkuma per dag), de ontwikkeling van dikke darmkanker ³ en die van andere vormen van darmkanker. De andere resultaten waren echter teleurstellend.

Waarom is curcumine zo effectief als het gaat om de bestrijding van kanker in de darmen? Waarom laat de stof bij de andere kankervormen niet hetzelfde effect zien? Het antwoord liet niet lang op zich wachten. Het was duidelijk: de biologische beschikbaarheid van curcumine is zeer laag⁴. Het is zo effectief in de bestrijding van kanker in de darmen omdat de stof niet door de darmwand hoeft te dringen om daar zijn werk te doen. Om de therapeutische effecten uit het laboratorium te verkrijgen, zou men veel meer curcumine moeten gebruiken dan in de laboratoriumsetting, en zou de curcumine van een veel hogere biologische beschikbaarheid moeten zijn.

Curcumine verbetert het geheugen en de stemming

Sinds kort heeft de wetenschap ook belangstelling voor een andere eigenschap van curcumine: het wonderlijke vermogen om neurodegeneratieve ziekten te voorkomen. Het is een van de meest intrigerende voordelen van curcumine, maar ook hierbij geldt: er is nog niemand die de effecten precies kan verklaren.

Toch is het zo dat de verklaring hiervoor wel eens sneller gevonden zou kunnen worden dan gedacht: een team van onderzoekers heeft namelijk recentelijk de resultaten gepubliceerd van een 18 maanden durend onderzoek waarbij ze de status van mensen tussen de 50 en 90 jaar hebben vergeleken. Een deel van de groep nam een supplement met curcumine. Dit hebben de wetenschappers geconstateerd:

• de mensen die curcumine hadden genomen verbeterden hun resultaten van de geheugentest met 28% ten opzichte van de test die 18 maanden daarvoor was afgenomen. Bij de groep mensen die was behandeld met een neutraal product, werd geen enkele ontwikkeling waargenomen.
• De mensen die curcumine hadden ingenomen, ervoeren vooral duidelijke verbeteringen op het gebied van de stemming.
• Op foto's van de hersenen was te zien dat de hoeveelheid tau-proteïnes (de belangrijkste factoren van aftakeling) en bèta-amyloïdes (die met name bij de ziekte van Alzheimer de problematische 'plaques' aanmaken) bij de personen die het curcumine-supplement hadden ingenomen veel lager waren dan bij de personen die een placebo hadden ingenomen.

Wat zegt dit? Dit nieuwe onderzoek toont aan dat curcumine, dat afkomstig is van kurkuma, preventieve effecten lijkt te hebben ten opzichte van de ziekte van Alzheimer. Het zou zelfs de resultaten van cognitieve testen en geheugentesten kunnen verbeteren. De auteurs van de studie denken dat deze eigenschap van curcumine te verklaren is doordat de stof in staat is het ontstekingsniveau in de hersenen te verminderen.

Hoe kunt u ervan profiteren? Een van de bijzonderheden van de studie was, dat deze werd uitgevoerd met een curcuminevorm met een hoge biologische beschikbaarheid. Zoals we al eerder aangaven, wordt de klassieke vorm maar moeilijk opgenomen door ons lichaam. Dat moet u er niet van weerhouden kurkuma te gebruiken tijdens het koken. Integendeel! Maar wie wil profiteren van de gunstige effecten zoals die zich voordeden bij de personen uit de studie, dient te kiezen voor een supplement dat gestandaardiseerd is met curcumine, in een vorm die over een hogere biologische beschikbaarheid beschikt dan de traditionele producten. Een goed voorbeeld hiervan is Super Curcuma (wordt 29 maal beter op genomen).

Wat is de volgende stap voor de wetenschappers? Een nog omvangrijker onderzoek opzetten en de effecten van curcumine analyseren, waarbij factoren als leeftijd, genetische aanleg voor Alzheimer en reeds bestaande cognitieve problemen worden meegenomen.

Een ding is echter zeker: langzaam maar zeker komen de wetenschappers steeds dichter bij de conclusies die reeds lange tijd omarmd zijn door traditionele ayurvedische geneeskunst. We zouden dan onder ogen moeten zien dat de mens in de loop der eeuwen niet heeft kunnen overleven op grond van 'denkbeelden en fantasierijke fabels'....De mens zoals die vandaag de dag bestaat, is ontstaan door een natuurlijke filtering: zij die in staat waren zichzelf het beste te genezen en die een manier vonden om te overleven, hebben hun denkbeelden en kennis doorgegeven aan de volgende generatie.

---

Referenties
1. Surh YJ, Chun KS. Cancer chemopreventive effects of curcumin. Adv Exp Med Biol. 2007;595:149-72. Review.
2. Epelbaum R, Schaffer M, et al. Curcumin and gemcitabine in patients with advanced pancreatic cancer. Nutr Cancer. 2010;62(8):1137-41.
3. Sharma RA, McLelland HR, et al Pharmacodynamic and pharmacokinetic study of oral Curcuma extract in patients with colorectal cancer. Clin Cancer Res. 2001 Jul;7(7):1894-900.
4. Garcea G, Jones DJ, et al. Detection of curcumin and its metabolites in hepatic tissue and portal blood of patients following oral administration. Br J Cancer. 2004 Mar 8;90(5):1011-5.
5. Gary W. Small, Prabha Siddarth et al. Memory and Brain Amyloid and Tau Effects of a Bioavailable Form of Curcumin in Non-Demented Adults: A Double-Blind, Placebo-Controlled 18-Month Trial. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 2017; DOI: 10.1016/j.jagp.2017.10.010.