Artrose: pak het aan met deze voedingsstoffen en adviezen

Artrose is een van de meest voorkomende ontstekingsziekten van de gewrichten van deze tijd. De ziekte heeft een enorme impact op de kwaliteit van leven van de mensen die eraan lijden. Kan voeding iets voor deze mensen betekenen? Welke voedingsstoffen kunnen deze patiënten inzetten om de klachten van artrose te verlichten? We vertellen u wat er bekend is over het verband tussen voeding en deze wijdverbreide ziektedankzij een studie die in 2019 is verschenen over dit onderwerp.

Artrose is een chronische aandoening die de gewrichten aantast. Hierbij gaat het vaak om de knieën, de heupen, de vingers of de rug. Het tast met name het kraakbeen aan. De functie van kraakbeen in ons lichaam is het verminderen van de druk op onze gewrichten bij beweging (het buigen van de knie bijvoorbeeld). Deze abnormale slijtage van het kraakbeen kan stijfheid, vervormingen en een al dan niet ernstige pijn in het gewricht met zich meebrengen. Er zijn behandelingen die de pijnklachten kunnen verlichten, maar er wordt vaak gesteld dat voeding van invloed kan zijn op de ontwikkeling van artrose.

De belangrijke rol van carotenoïden en polyfenolen

Onlangs werden in een studie (1) de resultaten samengebracht van een groot aantal analyses, waardoor een breder beeld verkregen werd over de rol van voeding bij de behandeling van klachten van artrose. Daarbij voerden twee bestanddelen uit onze voeding de boventoon.

• Carotenoïden: dit zijn antioxidanten die vooral voorkomen in gele, oranje en rode groenten en fruit. Er is een licht effect aangetoond van bètacaroteen op artrose in de knie.Carotenoïden worden omgezet in vitamine A, en de derivaten van deze vitamine kunnen een rol spelen bij artrose. De stoffen lycopeen, luteïne en zeaxanthine lijken op hun beurt een rol te spelen bij de afwijkingen van het kraakbeen ter hoogte van het dijbeen.Er dienen klinische studies uit te worden gevoerd om de mogelijke rol van carotenoïden bij het ontstaan van artrose nog meer uit te diepen.
• Polyfenolen: Deze grote familie van stoffen komt in ruime hoeveelheden voor in fruit, maar vooral ook in groenten. Polyfenolen zijn bekende antioxidanten. Studies tonen aan dat polyfenolrijke voeding de progressie van de ontsteking in de knieën kan verminderen en de afbraak van kraakbeen kan vertragen.

Overigens bevordert de inname van isoflavonen, een bestanddeel dat onder andere voorkomt in soja, de aanmaak van kraakbeen. Dit effect is overigens uitsluitend gebleken bij mannen.
Een andere studie die gebaseerd was op het eten van gedroogde aardbeien en het drinken van het sap van zure kersen (zeer rijk aan polyfenolen) toont een verband aan tussen de inname van polyfenolen en afname van de pijn. Daarnaast verbeterde de kwaliteit van leven van de mensen met artrose.

Let op: polyfenolen komen in vele verschillende vormen voor in de voeding. De opname en verwerking ervan verschilt bovendien van mens tot mens. Overigens is nog altijd niet duidelijk waardoor het positieve effect van polyfenolen wordt veroorzaakt. Hiervoor is meer onderzoek nodig.

Kunnen voedingssupplementen een positieve bijdrage leveren aan de behandeling van artrose?

Naast de voedingsstoffen uit de voeding, hebben onderzoekers (2) recentelijk eveneens het effect van verschillende supplementen op artrose onderzocht. Van de twintig producten die onderzocht werden, brachten er zeven op de korte termijn een aanzienlijk effect teweeg op de pijn:

• Collageen-hydrosolaat, vaak van dierlijke oorsprong;
• Extract van passievrucht (van de schil van de vrucht);
• het complete kurkuma-extract ;
• het extract van Boswellia Serrata, de plant die gebruikt wordt als basis voor wierook;
• Curcumine, de polyfenol waaraan kurkuma zijn gele kleur dankt;
• pycnogenol, een stof die voorkomt in de schors van de zeeden;
• L-carnitine, een molecuul dat door het lichaam zelf wordt aangemaakt.

Er zijn nog vier andere supplementen die doeltreffend werken tegen de pijn, maar de effecten hiervan behoeven nog nader onderzoek:

• de onverzeepbare bestanddelen uit avocado en soja;
• methylsulfonylmethaan, een zwavelhoudend bestanddeel dat in een groot aantal voedingsmiddelen voorkomt;
• glucosamine, een molecuul dat van nature reeds aanwezig is in het kraakbeen;
• chondroïtine: in theorie speelt deze stof een belangrijke rol. Een significante verbetering van de pijn is echter nog niet klinisch aangetoond.

Uit dezelfde studie komen slechts twee stoffen naar voren die een belangrijke en aanzienlijke rol spelen bij de verlichting van pijn op de middellange termijn:

• het extract van de groenlipmossel uit Nieuw-Zeeland;
• ongedenatureerd collageen type 2 .

De invloed van voedingssupplementen op het ontstaan en op de ontwikkeling van artrose, maar ook op de beheersing van de klachten, is op basis van de studies nog discutabel. We herinneren u er ook aan dat de inname van voedingssupplementen voor een therapeutische doeleinden altijd onder medisch toezicht dient te geschieden, zodat de kans op ongewenste bijwerkingen voorkomen wordt.

Een verband tussen voeding en artrose dat niet betwist wordt: verlies van lichaamsgewicht

Er zijn de afgelopen jaren zeker veelbelovende ontdekkingen gedaan op het gebied van voeding en aanvullende voedingsmiddelen, maar de duidelijkste link tussen voeding en artrose die men heeft vastgesteld, is die van het verlies van lichaamsgewicht. Overgewicht en obesitas zijn namelijk risicofactoren die de kans op het ontstaan van artrose en de progressie ervan vergroten. Een evenwichtige voeding die rijk is aan groente en fruit in combinatie met het verlies van lichaamsgewicht beperkt de kans op het ontstaan van de ziekte aanzienlijk. Het vermindert de pijn en zorgt ervoor dat de gewrichten weer gemakkelijker te bewegen zijn.

Referenties

1. Vivienne X. Guan, Ali Mobasheri, Yasmine C. Probst. A systematic review of osteoarthritis prevention and management with dietary phytochemicals from foods. Maturitas. Vol. 122, pp 35-43, 2019.
2. Xiaoqian Liu, Gustavo C. Machado, Jillian P. Eyles, Varshini Ravi, David J. Hunter. Dietary supplements for treating osteoarthritis: a systematic review and meta-analysis. British Journal of Sports Medicine. Vol. 52, n°3, pp 167-175, 2018.