Home   >  Voeding voor de hersenen  >  Idebenone, analoog van CoQ10...
08-02-2017

Idebenone, analoog van CoQ10 en beschermer van de mitochondriën

mitochondrien Idebenone is een analoog van het co-enzym Q10, een vitale antioxidant voor celmembranen en een essentiële bouwstof van de transportketen van elektronen in de mitochondriën die zorgt voor de aanmaak van ATP.
Idebenone is een krachtige antioxidant die werkt bij een lage zuurstofdruk. Omdat de stof over het vermogen beschikt om vetperoxidatie te remmen, beschermt het de celmembranen en mitochondriën tegen oxidatieschade. Het beschermt het centrale zenuwstelsel tegen ischemie (in de hersenen) en andere beschadigingen van de zenuwen.

Idebenone werkt eveneens in op de transportketen van elektronen en houdt de vorming van ATP in stand wanneer er sprake is van ischemie. Ook is aangetoond dat het de groeifactor van zenuwcellen stimuleert, een kenmerk dat een belangrijke rol zou kunnen spelen bij de behandeling van Alzheimer en andere neurologische aftakelingsziekten.

Vertraagt veroudering

Mitochondriën zijn bijzonder belangrijke cellen: ze houden ons in leven door 90% van de biologische energievorm ATP te produceren. Omdat ze grote hoeveelheden zuurstof gebruiken, worden ze veelvuldig blootgesteld aan vrije radicalen. Na verloop van tijd raken ze steeds verder beschadigd en werken ze niet meer goed. De mitochondriën die het meest worden blootgesteld aan beschadigingen door vrije radicalen zijn de cellen in het hart, de hersenen, de spieren en het skelet. In de mitochondriën vindt men ook de grootste hoeveelheden CoQ10 en idebenone.
In tegenstelling tot CoQ10 is idebenone zelfs bij een lage zuurstofconcentratie (een situatie die zich tijdens ons leven wel eens voordoet) een uitstekende bestrijder van vrije radialen in de mitochondriën. Het vermindert de DNA-beschadigingen in de mitochondriën die ontstaan naarmate men ouder wordt. Idebenone werkt zelfs beter dan CoQ10 als het gaat om de beïnvloeding van de transportketen van elektronen die de aanmaak van een grote hoeveelheid energie mogelijk maakt, zelfs in situaties van zuurstofgebrek. Deze eigenschap is met name van belang voor de cellen van het hart en de hersenen. Deze cellen raken snel beschadigd wanneer er weinig ATP kan worden aangemaakt door een gebrek aan zuurstof.

Idebenone als cognitieve stimulans

Uit een groot aantal onderzoeken waarbij gebruikt gemaakt werd van hersencellen van mensen of dieren, is aangetoond dat idebenone in staat is de structuur en de werking van de hersenen te beïnvloeden. In onderzoeken bij dieren en mensen is aangetoond dat de stof de aanmaak van serotonine kan stimuleren, zelfs in situaties die verre van optimaal te noemen zijn. Te denken valt dan aan situaties waarin zeer weinig tryptofaan beschikbaar is, of aan patiënten die lijden aan vasculaire dementie. Idebenone versterkt de werking van het parasympatische zenuwstelsel en het leervermogen. Het leervermogen is ook in omstandigheden van zuurstofgebrek, of bij toediening van anticholergica afhankelijk van het parasympatische zenuwstelsel.

Het vergroot de aanmaak van catecholamines in de cellen (dopamine, adrenaline en noradrenaline) en stimuleert de opname van een belangrijke precursor, namelijk het aminozuur tyrosine. Idebenone herstelt het glucosegebruik (de brandstof voor de hersenen) en de aanmaak van ATP in de hersenen van ratten met een ischemie in de hersenen.
Er is een studie uitgevoerd waarbij 75 mannen en vrouwen betrokken waren die opgenomen waren in het ziekenhuis in verband met lichte tot matige cognitieve stoornissen. Een deel van hen kreeg dagelijks 90 tot 180 mg idebenone. De resultaten toonden een verbetering aan van de cognitieve prestaties en van het algehele gedrag bij de patiënten die het supplement toegediend hadden gekregen1.

Idebenone en de ziekte van Alzheimer

De groeifactor in de zenuwcellen speelt een belangrijke rol bij de groei, de overlevingskans en de bescherming van de cholinerge neuronen van het centrale zenuwstelsel. Bij de ziekte van Alzheimer kunnen de cholinerge neuronen beschadigd raken en afsterven. Bij ratten die idebenone oraal toegediend krijgen, zorgt de stof voor een toename van de groeifactor in de zenuwcellen en verbetert het de activiteit van acyltransferase-choline2. In een onderzoek bij oudere ratten stimuleerde idebenone de groeifactor in de zenuwcellen en zorgde het voor een herstel van de hoeveelheid groeifactor. Na 21 achtereenvolgende dagen van supplementinname was de hoeveelheid groeifactor in de hersenen van de oudere ratten hersteld tot het niveau van dat van jonge dieren3.
De peptide bèta-amyloïd, het hoofdbestanddeel van de zogenaamde seniele plaques die voorkomt bij de ziekte van Alzheimer, is een neurotoxine die waarschijnlijk wordt beïnvloed door oxidatiestress. Wanneer men bij ratten bèta-amyloïd in de hersenkamers injecteert, dan heeft dat een significante verstoring van het geheugen en het gedrag tot gevolg. Deze stoornissen doen zich echter niet voor wanneer men de dieren voor en na de injectie idebenone alfa-tocoferol toedient4.
In een onderzoek dat verspreid was over verschillende onderzoekscentra werd een dubbelblinde placebo-gecontroleerde studie uitgevoerd: 450 patiënten ontvingen gedurende 12 maanden ofwel een placebo gevolgd door 12 maanden drie maal daags 90 mg idebenone, ofwel 90 mg idebenone drie maal daags gedurende 24 maanden, ofwel 120 mg drie maal daags gedurende 24 maanden. Ten opzichte van de placebo werden er significante dosisafhankelijke verbeteringen geconstateerd tijdens metingen van de klinische statussen en in neuro-psychiatrische testen. Deze verbeteringen deden zich tijdens beide jaren van de studie voor5.
In een Duits onderzoek testte men twee doseringen idebenone (30 mg en 90 mg, drie maal daags) bij patiënten die aan de ziekte van Alzheimer in een licht of gematigd stadium leden. In totaal rondden 247 patiënten het klinische onderzoek van zes maanden geheel af. De patiënten werden vervolgens beoordeeld aan de hand van de internationale beoordelingsschaal van de ziekte van Alzheimer. Gemiddeld genomen hadden de personen die de hoogste doses idebenone hadden ingenomen een verbetering van 2.3 punten op de schaal van 120. Hoe ernstiger het stadium van de ziekte was bij het begin van het onderzoek, hoe groter de verbetering in de toestand van de patiënt. Van de personen die bij aanvang van het onderzoek minimaal 20 punten hadden, was de score met 4,1 punten toegenomen ten opzichte van de placebogroep. De grootste vooruitgang werd geconstateerd op het cognitieve vlak. Op de cognitieve schaal behaalden patiënten met een ernstige vorm van de ziekte die de hoogste dosering hadden gekregen een vooruitgang van 6,9 punten op een schaal van 50 punten6.

Bescherming tegen de neurologische toxiciteit van exciterende aminozuren

Glutaminezuur en asparaginezuur zijn de twee belangrijkste exciterende aminozuren. Het zijn neurotransmitters in de hersenen van de mens. Zonder deze stoffen zouden we in een vegetatieve toestand leven.

Onder bepaalde omstandigheden, zoals een trauma van de hersenen of een herseninfarct, kunnen er excessieve hoeveelheden exciterende aminozuren vrijkomen die zich ophopen in de vloeistof rondom de hersencellen. Dit veroorzaakt beschadigingen en kan zelfs leiden tot de vernietiging van zenuwcellen of gliacellen door het mechanisme van radicalen.
De twee belangrijkste bronnen van exciterende aminozuren in ons voedsel zijn natriummonoglutamaat, een smaakversterker, en aspartaam. Overigens bevat veel bewerkt voedsel plantaardige en gehydrolyseerde eiwitten, gistextracten, soja-eiwitisolaten en andere, vergelijkbare ingrediënten die in feite exciterende aminozuren zijn.

Uit onderzoeken die zijn uitgevoerd bij verschillende soorten zenuwcellen en bij oligodendrogliale cellen is bewezen dat idebenone beschermt tegen de toxiciteit van glutamaat.

Ataxie van Friedreich

Het is een autosomaal recessieve aandoening die wordt gekenmerkt door de aftakeling van de hersenen. De ziekte wordt veroorzaakt door een tekort aan frataxine (een eiwit dat betrokken is bij de regulering van het ijzergehalte in de mitochondriën), waardoor oxidatieschade ontstaat door een teveel aan ijzer in de mitochondriën. Dit leidt tot een tekort aan enzymen in de mitochondriën, een afname van de energieaanmaak en schade aan de mitochondriën zelf.
In 1999 publiceerde een onderzoekersteam van het Franse instituut voor gezondheid en medisch onderzoek INSERM in de Lancet de bemoedigende resultaten van het gebruik van idebenone bij de behandeling van deze ziekte. Drie jonge mensen die leden aan deze ziekte, en die een hypertrofische hartziekte hadden, bleken bij deze behandeling gebaat te zijn. Ze kregen de stof gedurende vier tot negen maanden toegediend. Dit vertaalde zich in een significante afname van de hartziekte bij alle drie de patiënten7. Een ander team voerde een vergelijkbaar onderzoek uit gedurende een jaar. Het ging om een dubbelblinde placebogecontroleerde studie bij 29 patiënten die leden aan de ataxie van Friedreich. Aan het einde van de studie werd een verbetering van de hartaandoening geconstateerd. De veranderingen in het hart waren bescheiden, maar de resultaten lijken te suggereren dat in een omvangrijker onderzoek bekeken kan worden in welke mate idebenone de hypertrofie van de hartkamers bij patiënten met deze ziekte kan verminderen8.

Vergelijking tussen CoQ10 en idebenone

¤ Idebenone heeft als antioxidant een veel krachtigere werking dan CoQ10. Uit onderzoek blijkt dat de stof vrije radicalen 30 tot 100 maal effectiever bestrijdt dan vitamine E of vinpocetine.

¤ In situaties van hypoxie heeft idebenone een beschermende werking, terwijl van CoQ10 bijna het omgekeerde beweerd kan worden.

¤ In tegenstelling tot CoQ10 zorgt idebenone voor een toename van de groeifactor in de zenuwcellen en stimuleert het de activiteit van het parasympatische zenuwstelsel, waardoor het eveneens het cognitieve vermogen versterkt.
¤ Dankzij de indrukwekkende werking als antioxidant biedt idebenone bescherming aan de mitochondriën: het ruimt vrije radicalen op en beschermt daarmee ook het DNA in de mitochondriën.
1. De Nicola P., Fundamental and clinical assessments of drugs in cerebral circulation and metabolism in vascular dementia, Program and extended abstracts, XIVth World Congress of gerontology, June20, 1989, Acapulco.
2. Nabeshima T. et al., Oral administration of NGF synthesis stimulators recovers reduced brain NGF content in aged rats and cognitive dysfunction in basal-forebrain-lesioned rats, Gerontology, 1994; 40: S46-S56.
3. Nitta A. et al., Oral administration of idebenone, a stimulator of NGF synthesis, recovers reduced NGF content in aged rat brain, Neurosci. Lett., 1993; 163: 219-222.
4. Yamada K. et al., Protective effects of idebedone and alpha-tocopherol on beta-amyloid-(1-42)-induces learning and memory deficits in rats: implication of oxidative stress in beta-amyloid-induced neurotoxicity in vivo, Eur. J. Neurosci., 1999; 11: 83-90.
5. Gutzman H. et al., Sustained efficacy and safety of idebedone in the treatment of Alzheimer's disease: update on a 2-year double-blind multicentre study, J. Neural. Transm., 1998; 54: S301-S310.
6. Weyer G. et al., A controlled study of two doses of idebenone in the treatment of Alzheimer disease, Neuropsychobiology, 1997; 36: 73-82.
7. Rustin P. et al., Effect of idebenone on cardiopathy in Friedreich' ataxia : a preliminary study, Lancet, 1999; 354: 477-479.
8. Mariotti C. et al., Idebenone treatment in friedrich patients : one-year-long randomized placebo-controlled trial, Neurology, 2003; 60: 1676-1679.
Voedingsstof bestellen die gerelateerd is aan dit artikel
Idebenone 45 mg

Vergelijkbaar met CoQ10, maar dan krachtiger en veelzijdiger

www.supersmart.com
Volg ons
Kies de gewenste taal
nlfrendeesitpt

Gratis

Dank u voor uw bezoek. Voor u vertrekt:

MELD U AAN VOOR
Club SuperSmart
En profiteer
van exclusieve voordelen:
  • Gratis: wekelijkse al uwwetenschappelijke publicaties van "Nutranews"
  • Exclusieve aanbiedingen voor clubleden
> Doorgaan