Rimpels in het gezicht: wanneer krijgt u spijt dat u nooit iets gedaan hebt?

Rimpels in het gezicht: wanneer krijgt u spijt dat u nooit iets gedaan hebt? Rimpels zijn markeringen van de tijd die aan ons voorbij is getrokken. Het is een onvermijdelijk gevolg van het ouder worden van onze huid. Dat ontdekte ook mevrouw Jansen, een dame van in de vijftig, toen ze een oude jeugdfoto bekeek. Ze was onaangenaam verrast: hoe kon het dat ze in zo'n korte tijd zo veranderd was? Wat was er gebeurd? Hoe kon het dat zij minder mooi oud was geworden dan haar oudere zus? Waar kwamen die rimpels en groeven vandaan? Had ze iets fout gedaan?

Mevrouw Jansen realiseert zich niet dat het antwoord op al deze vragen gelegen is in haar eigen lichaamscellen, of preciezer gezegd, in de celkernen van haar huidcellen. Hierin bevinden zich de enorme DNA-strengen. Deze bekende strengen bevatten de informatie die ons lichaam nodig heeft om te functioneren; ook voor het herstel van verwondingen, slijtage of stoornissen zijn deze DNA-strengen van belang. Het kleinste krasje op onze huid activeert in theorie verschillende programma's die aanwezig zijn op de DNA-strengen: het lichaam probeert zo snel mogelijk de beschadiging van de huid op te vullen en nieuwe cellen aan te maken die de oude cellen vervangen.
Hier gaat het vaak mis. De DNA-strengen van mevrouw Jansen zijn in een zeer slechte staat. Een ding is wel duidelijk: als wetenschappers haar leeftijd zouden moeten bepalen aan de hand van haar DNA-strengen en de mutaties die daarop hebben plaatsgevonden, dan zouden zij nooit op het juiste getal uitkomen. Hoe kan de vroegtijdige veroudering van deze cellen worden verklaard?

De slechte keuzes van mevrouw Jansen

DNA-sequenties ondergaan elke dag verschillende mutaties. Werkt het lichaam normaal, dan maakt het stoffen aan die men reactieve zuurstofsoorten noemt. De chemische structuur van deze stoffen tast de DNA-moleculen aan. Men zegt ook wel dat ze het DNA zuurstof leveren. De aanmaak van deze stoffen is onvermijdelijk en kan toenemen door exogene factoren, zoals vervuiling, sigarettenrook, stress en blootstelling aan de zon. Zo zorgt de verbranding van onze dagelijkse calorieën voor een impact van meer dan 10.000 aanslagen per dag op onze DNA-strengen. Een pakje sigaretten per dag voegt daar nog eens 4000 aan toe.
Hebben deze aanvallen de vroegtijdige veroudering van mevrouw Jansen ingezet? Inderdaad! Na verloop van tijd hopen deze aanvallen zich op en zorgen ze ervoor dat de DNA-sequenties van de huidcellen beschadigd raken. Hoe talrijker de aanvallen, hoe groter de kans dat er afwijkingen ontstaan in het herstelsysteem. Na verloop van tijd laten de verschillende herstelmechanismen in de huid het een-voor-een afweten. Hierdoor ontstaan er rimpels. Wat mevrouw Jansen in de spiegel ziet, is dan ook het resultaat van 50 jaar durende intensieve aanvallen. Maar als we naar haar huid kijken, kan de normale werking van de huid alleen deze vroegtijdige veroudering niet verklaren. Waarschijnlijk had mevrouw Jansen verschillende gewoontes die de veroudering versnellen:

• Het dagelijkse gebruik van tabak. Tabak leidt onmiskenbaar tot veroudering van de huid. Overigens kunt u dit fenomeen ook heel goed zelf waarnemen. Ex-rookster mevrouw Jansen had lange tijd een grijze en vale huidskleur die ontstaat doordat de huid talg vasthoudt. Volgens de laatste onderzoeken is het vasthouden van de talg sterk gerelateerd aan een vroegtijdige huidveroudering¹. Verder worden er bij het roken bepaalde spieren meer gebruikt dan andere, waardoor er op de langere termijn kraaienpootjes ontstaan in de ooghoeken.
• Door voeding te gebruiken die weinig antioxidanten bevat en weinig essentiële vetzuren, kan er eveneens een negatief effect ontstaan voor rimpels. Datzelfde effect kan zich voordoen bij een chronisch slaapgebrek, bij weinig fysieke activiteit, bij overmatig alcoholgebruik en bij de menopauze, een periode waarin de aanmaak van hormonen afneemt².
• Een veelvuldige blootstelling aan de zon. Deze factor versnelt het ontstaan van rimpels nog het meest. Bijna 90% van de rimpels ontstaan door een veelvuldige blootstelling aan de zon³. Het meeste risico lopen de mensen met een lichte huid en blond haar. Laat mevrouw Jansen dat nu ook hebben. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat de kleur van de huid direct gerelateerd is aan het aantal rimpels. Is het u bijvoorbeeld wel eens opgevallen dat donkere mensen veel minder rimpels hebben? Hun donkere huid laat slechts 18% UV-A-straling door, terwijl dit bij Kaukasische personen 55% betreft. Hiermee wordt het genetische materiaal van mensen met een donkere huid beter beschermd⁴!
• Een expressief gezichtU heeft vast wel eens gehoord van expressierimpels. Deze rimpels bestaan inderdaad. Hoe meer u lacht, hoe meer u grimassen maakt met uw gezicht. De kans dat hierdoor sneller rimpels ontstaan is groot^5,6 ! Vanaf ons 8e levensjaar kan men reeds voorspellen waar deze expressierimpels zich later zullen voordoen⁷ Omgevingsfactoren beïnvloeden vervolgens de snelheid van het proces. Bij mensen die een eenzijdige verlamming in hun gezicht hebben, zien we vaak dat de ene zijde van het gezicht veel minder rimpels bevat dan de andere zijde. De minst gerimpelde zijde is de zijde die verlamd is. Rimpels zijn voornamelijk het gevolg van de afname van de hoeveelheid collageen, elastine en vet, en niet zozeer van een gebrek aan spierkracht. Laat u dus niet verleiden om aan 'gezichtsgymnastiek' te doen: het probleem zal eerder erger worden, en u voorkomt het ontstaan van nieuwe rimpels niet.

Voorbestemd om ouder te worden?

Natuurlijk is het zo dat het lichaam tal van verdedigingsmechanismen heeft om de impact van de schadelijke stoffen te beperken. We kunnen hier nogmaals de antioxidanten noemen die het lichaam kan aanmaken, en waarvan de inname via ons voedsel zeer gunstig is. Het belang van antioxidanten uit voeding of uit supplementen wordt niet voor niets vaak onderstreept. Er zit namelijk een weeffoutje in de verdedigingslinie van ons lichaam. Een grote weeffout, zou men kunnen zeggen. De informatie die nodig is voor het aanmaken van endogene antioxidanten, bevindt zich namelijk op de DNA-strengen, die na verloop van tijd steeds verder beschadigd raken. Naarmate de tijd vordert, takelen deze antiverouderingsmechanismen steeds verder af. Ze worden inefficiënt en bevorderen de verdere aftakeling van de DNA-strengen zelf.
Helaas komt het ook voor dat deze DNA-strengen al fouten bevatten voordat ze zelfs maar zijn aangevallen. In dat geval spreekt men van een genetische predispositie, want men erft deze aanleg vaak van een van de ouders. Bij deze personen zijn er veel minder aanvallen nodig op het antiverouderingssysteem om het verdedigingsmechanisme buiten werking te stellen. Doet men niets, dan komen de rimpels veel eerder dan verwacht.

Aantasting van de lengte van de telomeren

De term telomeren heeft u vast weleens voorbij zien komen. We helpen u op weg: telomeren zijn de uiteinden van de DNA-strengen. Ze zijn berokken bij een fenomeen dat enkele jaren geleden ontdekt is en dat de veroudering en de celdood verklaart. Dit verschijnsel verklaart waarom het lichaam niet meer in staat is oude, beschadigde cellen te vervangen door nieuwe cellen. Het is ook dit fenomeen dat de veroudering van de huid verklaart. Door de continue celdelingen worden de telomeren steeds wat korter, totdat ze een kritieke lengte krijgen. Bij deze lengte wordt het mechanisme van de senescentie ingeschakeld. Vanaf dat moment zal de cel niet mee in staat zijn zichzelf te reproduceren. De cel verkeert in een kritieke fase. Dit is de reden dat onze cellen een leven lang mee kunnen gaan. De DNA-strengen van mevrouw Jansen laten aan duidelijkheid niets te wensen over: de telomeren zijn zo kort dat de cellen wel voortijdig in de fase van senescentie moesten vervallen. Nogmaals, alles wijst erop dat de levensstijl van mevrouw Jansen te wensen overliet... Recente onderzoeken tonen namelijk aan dat de levensstijl, en dan met name het stressniveau, een belangrijke en fundamentele rol speelt bij de veroudering van telomeren. Hoe meer stress een persoon ervaart, hoe korter de telomeren⁸…

Hoe vertalen de toenemende aanvallen op onze DNA-strengen zich in ons lichaam?

De effecten van de toenemende aanvallen op onze DNA-sequenties zijn duidelijk en alom bekend. Met het verstrijken der jaren wordt de opperhuid (de bovenste huidlaag) steeds dunner. Dit verklaart waarom we de bloedvaten onder de huid steeds beter kunnen zien, vooral in onze handen. De hoeveelheid collageen neemt eveneens drastische af, net als het vermogen van de huid om vocht vast te kunnen houden. De huid verliest enkele van haar eigenschappen, zoals het elastische vermogen, Ook dit is duidelijk waarneembaar: na het uitrekken van de huid vindt zij minder snel haar oorspronkelijk vorm terug. Toen mevrouw Jansen 20 jaar was, leverden bepaalde gezichtsuitdrukkingen (zoals het optrekken van de wenkbrauwen) kleine lijntjes op, die weer verdwenen zodra ze haar gezicht ontspande. Deze elasticiteit van de huid is in de loop der jaren verdwenen en de expressierimpels bleven zichtbaar wanneer ze haar gezicht ontspande.

Wat had mevrouw Jansen kunnen doen om het proces te vertragen?

Het ontstaan van rimpels is op dit moment niet te voorkomen. Dat wil echter niet zeggen dat we niets kunnen doen om het proces te vertragen terwijl de wetenschap blijft zoeken naar een oplossing. Als mevrouw Jansen haar leven over zou mogen doen, dan zou ze er wel voor waken dezelfde fouten te maken. Ze zou zonder meer drastische maatregelen hebben genomen om beter te zorgen voor haar DNA, haar telomeren en haar huid. Zo zou ze op haar voeding letten, meer groente en fruit eten, beter slapen, minder roken en de juiste natuurlijke supplementen innamen. Misschien zou ze het belangrijk vinden om verschillende natuurlijke producten uit te proberen, zich te storten op wetenschappelijke onderzoeken en een aantal productsamenstellingen uit te testen. We volgen haar ontdekkingstocht:

- ze zou zich als eerste buigen overcollageen en elastine, twee elementen die beschadigd raken door de zon en die, naar nu bekend is, onmisbaar zijn voor de kleur van de huid⁹.
- Ze zou leren dat, in tegendeel tot wat men vaak denkt, rimpels niet ontstaan door een droge huid. Het is wel zo dat een droge huid de rimpels beter laat zien. Het gebruik van hydraterende producten die rijk zijn aan natuurlijke ceramiden of aan hydroxyproline kunnen de huid tijdelijk opvullen met water waardoor rimpels minder diep worden.
- Mevrouw Jansen zou ontdekken dat hyaluronzuur niet alleen een krachtige antioxidant is, maar dat het eveneens de weefselstructuren kan ondersteunen. Zij zou zien dat de FDA in Amerika hyaluronzuur heeft goedgekeurd voor de behandeling van rimpels en huidplooien in het gezicht.
- Ze zou direct verleid worden door Resveratrol, dat in ons lichaam een aangetoonde intensieve werking heeft als antioxidant¹⁰. Deze stof is misschien wel de interessantste stof voor eenieder ons. Een test heeft aangetoond dat de stof de huidcellen (keratinocyten) zou beschermen tegen oxidatieve schade door UVA-straling. Door een nog onbekend mechanisme zou het in staat zijn de aanmaak van endogene antioxidanten te stimuleren. Met andere woorden, het zou de lichaamseigen afweer tegen oxidatiestress (het fenomeen dat de basis vormt voor veroudering) versterken¹¹.

We kunnen ons voorstellen hoe blij mevrouw Jansen zou bij het ontdekken van Natural Skin Formula, een product dat alle hierboven genoemde natuurlijke werkstoffen bevat en waarmee het maximum aan preventie tegen huidveroudering kan worden bereikt. En mevrouw Jansen zou nergens spijt van hebben.

De meeste mensen die ervoor kiezen om supplementen in te nemen om de huidveroudering af te remmen,behoren niet tot de groep mensen die zich verzet tegen het ouder worden op zich. Dermatoloog Régis Malet bekende dat het er vooral om ging de "kloof te dichten tussen hoe men zich voelt, en hoe men vindt dat men eruit ziet"¹². En u? Denkt u dat u de veroudering nog kunt remmen? Of krijgt u net als mevrouw Jansen spijt dat u niet de juiste keuzes heeft gemaakt?

---

Referenties

1. Tamatsu Y, Tsukahara K et al. New finding that might explain why the skin wrinkles more on various parts of the face. Clin Anat. 2015 Sep;28(6):745-52.
2. Carter M. Owen, Lubna Pal, et al. Effects of hormones on skin wrinkles and rigidity vary by race/ethnicity: four-year follow-up from the ancillary skin study of the Kronos Early Estrogen Prevention Study , Fertility and Sterility.
3. Lee Jy & Kim YK, Loss of elastic fibers causes skin wrinkles in sun-damaged human skin.J Dermatol Sci. 2008 May;50(2):99-107. doi: 10.1016/j.jdermsci.2007.11.010. Epub 2008 Jan 16.
4. Contet-Audonneau JL, Jeanmaire C & al. A histological study of human wrinkle structures: comparison between sun-exposed areas of the face, with or without wrinkles, and sun-protected areas. Br J Dermatol. 1999 Jun;140(6):1038-47.
5. Fujimura T, Hotta M. The preliminary study of the relationship between facial movements and wrinkle formation. Skin Res Technol. 2012 May;18(2):219-24. doi: 10.1111/j.1600-0846.2011.00557.x. Epub 2011 Aug 25.
6. Fujimura T, Hotta M. A novel method to investigate the relationship between facial movements and wrinkle formation using particle image velocimetry. Skin Res Technol. 2013 Feb;19(1):e54-9. doi: 10.1111/j.1600-0846.2011.00607.x. Epub 2011 Dec 18.
7. Hillebrand GG, Liang Z, New wrinkles on wrinkling: an 8-year longitudinal study on the progression of expression lines into persistentwrinkles. Br J Dermatol. 2010 Jun;162(6):1233-41. doi: 10.1111/j.1365-2133.2010.09709.x. Epub 2010 Feb 22
8. Dean Ornish, June M Chan & al. Effect of comprehensive lifestyle changes on telomerase activity and telomere length in men with biopsy-proven low-risk prostate cancer: 5-year follow-up of a descriptive pilot study, The Lancet Oncology, Volume 14, No. 11, p1112–1120, October 2013
9. Davis WM. Antiaging products and tactics. Drug Topics 1997;17:92-101.
10. Liu Y, Chan F, Sun H, Yan J, Fan D, Zhao D, An J, Zhou D. Resveratrol protects human keratinocytes HaCaT cells from UVA-induced oxidative stress damage by downregulating Keap1 expression. Eur J Pharmacol. 2011 Jan 10;650(1):130-7.
11. Soeur J, Eilstein J, Léreaux G, Jones C, Marrot L..Skin resistance to oxidative stress induced by resveratrol: from Nrf2 activation to GSH biosynthesis. Free Radic Biol Med. 2015 Jan;78:213-23
12. Malet R. Le vieillissement et la demande de correction en dermatologie, Champ psychosomatique, 2008/1 (n° 49), Pages 118-9.