Een aanvalsplan voor atherosclerose

Atherosclerose is een degeneratieve aandoening die de wanden van de bloedvaten aantast. Een kenmerk van de aandoening is de infiltratie van de binnenwand van de aderen door een samenklontering van witte bloedcellen, vetten en calcium. Hierdoor ontstaat de zogeheten plaque, waardoor de vaatwand zwakker wordt en de diameter van de bloedvaten kleiner. Om de vorming van deze atherosclerotische plaques tegen te gaan, obstructie van belangrijke bloedvaten te voorkomen en/of gedeeltelijke atherosclerotische schade aan de vaten te voorkomen, is het noodzakelijk een aanvalsplan op te stellen dat inwerkt op deze drie fronten. Het is dan ook belangrijk te kiezen voor stoffen die oxidatiestress verminderen, ontstekingen remmen en de samenklontering van bloedplaatjes tegengaan.

Een aanvalsplan dat op 3 fronten tegelijk werkt:

- Aanpak van ontstekingsverschijnselen in de endotheelcellen. Dit zijn de cellen waarmee de binnenkant van de vaatwanden is bedekt.
- Bestrijding van oxidatiestress en voorkoming van oxidatie van LDL-cholesterol in de vaatwanden.
- Ten slotte is dit plan gericht op de vermindering van de samenklontering van bloedplaatjes, zodat de doorbloeding optimaal blijft.

Op het gebied van voeding geldt dat het belangrijk is dat de basis van ons eten zoveel mogelijk plantaardig is. Gekleurde groenten en fruit, en groene thee zorgen namelijk voor polyfenolen. Polyfenol wordt beschouwd als een van de belangrijkste remmers van de LDL-oxidatie. Het remt hiermee een mechanisme dat bijdraagt aan de ontwikkeling van atherosclerose. Maar polyfenolen staan eveneens bekend om een aantal andere eigenschappen die de kans op hart- en vaatziekten verminderen: ze hebben een krachtige antioxiderende werking, ze remmen trombosevorming en bestrijden ontstekingen. Polyfenolen kunnen zorgen voor een hoger LDL-gehalte en kunnen eveneens de werking van het endotheel verbeteren¹.
Ook moet het lichaam over voldoende omega-3-vetzuren kunnen beschikken die we vinden in vette vissoorten. Daarmee kan de ratio van de verhouding tussen omega-6/omega-3 teruggebracht worden tot het maximum van 3/1. Ook de inname van supplementen lijkt onontbeerlijk om deze sluipende ziekte tegen te gaan.

Het eerste doel: verminderen van de ontstekingsverschijnselen en de neerslag van calcium in de bloedvaten

Ontstekingsverschijnselen vormen de rode draad bij een verstoorde werking van het endotheel. Om hierop in te spelen, is het essentieel dat het lichaam kan beschikken over werkstoffen waarvan bekend is dat ze deze ontstekingen helpen bestrijden.

Kurkuma voor een krachtige bestrijding van ontstekingen in de bloedvaten De oxidatie van LDL-cholesterol speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van atherosclerose. Onderzoekers hebben aangetoond dat curcumine in staat is het totale cholesterolgehalte en het LDL-cholesterolgehalte te verlagen. Het beschermt LDL-cholesterol en de sub-cellulaire membranen eveneens tegen lipoperoxidatie². In een meta-analyse³, die betrekking had op in totaal bijna 350 personen, werden de effecten onderzocht van curcuminoïden op het C-reactief proteïne-gehalte (CRP) van de deelnemers. CRP is een ontstekingsmarker en een risicofactor voor hart- en vaatziekten en atherosclerose. Volgens de analyse van de resultaten kon een supplementinname van curcuminoïden gerelateerd worden aan een significante vermindering van het CRP. Dit resultaat werd niet gezien in de placebogroep. Dit zou te wijten zijn aan een mechanisme waarbij de aanmaak en afgifte van ontstekingsopwekkende cytokines wordt geremd.

Isoquercitrine of taxifoline
Dihydroquercetine (taxifoline), isoquercitrine en EMIQ (enzymatisch gemodificeerde isoquercitrine met een hogere biologische beschikbaarheid) hebben een anti-atherogene werking. Recente onderzoeken lijken aan te tonen deze stoffen de beschadigingen in de sinus aortae door atherosclerose verminderen⁴.
Bij personen met overgewicht verlaagt de supplementinname het LDL-cholesterolgehalte en remt het zelfs de samenklontering van bloedplaatjes.

Minder calciumneerslag in de bloedvaten dankzij MK-7
Vitamine K activeert de aanmaak van osteocalcine door osteoblasten. Het zorgt ook voor de mineraalaanmaak in botten en tanden, doordat het calcium in het lichaam opvangt en herverdeelt. Maar het haalt vooral het calcium uit de aderen en de zachte weefsels, waardoor deze niet 'verkalkt' raken en atherosclerose en verkalking van de aorta verminderd worden⁵ Daarnaast is van vitamine K2 bekend dat het een essentiële rol speelt bij de bloedstolling, aangezien het de aanmaak van de vier factoren van de bloedstolling stimuleert, waaronder factor II (protrombine) en de omzetting ervan in trombine.
Menaquinon-7, oftewel MK-7, wordt gewonnen uit Natto en heeft de grootste biologische beschikbaarheid van alle menaquinones die samen de vitamine K2 vormen.

En ten slotte palmitoleïnezuur, ook wel omega-7 genoemd, een zeldzaam enkelvoudig onverzadigd vetzuur. Uit onderzoek blijkt dat het niet alleen het HDL-gehalte aanzienlijk verhoogt, maar eveneens het totale cholesterolgehalte en het LDL-cholesterolgehalte significant verlaagt. Het verlaagt daarnaast sterk het ontstekingsniveau doordat het inwerkt op het CRP.

Het tweede doel: bestrijding van oxidatiestress en voorkomen van oxidatie van LDL-cholesterol

Een teveel aan vrije radicalen tast de binnenwanden van kleine en middelgrote bloedvaten aan. lipoproteïnen met een lage dichtheid (oftewel LDL-cholesterol) kunnen zo ten prooi vallen aan oxidatie, waardoor ze gemakkelijker het endotheel binnendringen. Er bestaan natuurlijke stoffen die snel en effectief inspelen op deze oxidatieve verschijnselen, die over het algemeen worden beschouwd als sleutelfactoren voor de ontwikkeling van hartziekten.

Een breed spectrum aan vitamine E bieden Vitamine E bestaat feitelijk uit acht specifieke, natuurlijke antioxidanten uit een lipidenomgeving: vier tocoferolen en vier tocotriënolen, die de werking van tocoferolen versterken. Het verschil tussen tocoferolen en tocotriënolen is gelegen in het feit dat de tocotriënolen meer onverzadigde verbindingen hebben, waardoor ze makkelijker door de celwand kunnen dringen. Ze ondersteunen de optimale werking van het cardiovasculaire stelsel doordat ze de bloedvaten soepel en gezond houden. Ze bevorderen een evenwichtige vethuishouding, bestrijden de ontwikkeling van neerslag in de aderen en helpen bij het behoud van een gezonde bloedsuikerspiegel en gezonde triglyceridebloedwaarden.
De supplementinname van tocotriënolen en tocoferolen (en dan met name alfa- en gamma-tocoferolen) remt dan ook de LDL-oxidatie, voorkomt samenklontering van bloedplaatjes en vermindert ontstekingen in de vaten. bij patiënten met atherosclerose kan deze supplementinname stenose in de hoofdslagader verminderen of stabiliseren.

Zorgen voor voldoende pterostilbeen en resveratrol
Van alle polyfenolen zijn er twee bijzonder effectief in het bestrijden van vrije radicalen:

- resveratrol, dat zorgt voor gezond endotheelweefsel in de bloedvaten. Dit zou te verklaren zijn doordat de stof in staat lijkt nieuwe lagen met endotheelcellen te genereren. Daar komt bij dat de stof, net als pterostilbeen, de oxidatie van LDL-cholesterol vermindert en de samenklontering van bloedplaatjes tegengaat. Het heeft bovendien een ontspannende werking voor de kleinere bloedvaten.
- pterostilbeen, de dubbel gemethyleerde versie van resveratrol die bij proeven met muizen en met menselijke cellen de ophoping van LDL-cholesterol tegengaat en oxidatiestress bestrijdt.

Inzetten op andere polyfenolen en carotenoïden met:

- Extract van Tart Cherry, omdat al lange tijd bekend is dat de anthocyanines in de schil van deze vrucht de peroxidatie van lipiden tegengaat⁶ en de verschijnselen van atherosclerose bestrijdt. ^7,8
- Granaatappel, rijk aan punicosides, helpt bij de ondersteuning van een gezond lipidengehalte. Het voorkomt met name de oxidatie van LDL-cholesterol. Bovendien zou het aanwezige ellagzuur de neerslag van plaque in de aorta tegengaan en zelfs verminderen, waardoor het risico op het ontstaan van trombose kleiner wordt.
- Luteoline, een flavonoïde die voorkomt in artisjokbladeren, voorkomt oxidatie van LDL-cholesterol en verlaagt daarmee de kans op atherosclerose⁹.
- Lycopeen, een carotenoïde die niet alleen de prostaat beschermt, maar ook oxidatie van LDL-cholesterol tegengaat. Het verbetert de werking van het endotheel en verlaagt de bloeddruk¹⁰.
- de florotanninen uit de alg Ecklonia cava verbeteren de viscositeit van het bloed doordat het de hoeveelheid plasmine in balans houden¹¹ en de oxidatie van LDL-cholesterol verminderen¹².
- Baicaline, een polyfenol dat tot de familie van de flavonen behoort, en die atherogene aanslag bestrijdt en een te hoge bloeddruk tegengaat.

Het derde doel: Vermindering van de samenklontering van bloedplaatjes, zodat de doorbloeding optimaal blijft

Zorgen voor voldoende langeketen omega-3-vetzuren De resultaten van een meta-analyse¹³, waarin gerandomiseerde proeven zijn verzameld met een duur van drie maanden tot vijf jaar, tonen aan dat patiënten die lijden aan ziekten van de kransslagaderen, en die een supplement van omega-3-vetzuren innemen ongeacht de oorzaak van hun aandoening een lager overlijdensrisico hebben. Een diepgaande analyse, die werd beperkt tot de patiënten met atherosclerose (voordat er een hartaanval of hartfalen was geconstateerd), toonde aan dat deze groep ten opzichte van de placebogroep 51% minder kans had op het ontstaan van een ernstig hart- en vaatprobleem na het innemen van omega-3-vetzuren. De gunstige effecten van een supplementinname met omega-3 doen zich voor op het gebied van de lipiden (verlaging LDL-gehalte, triglyceridengehalte, stijging HDL), de bloeddruk, de werking van hart- en bloedvaten en de bloedstolling (omega-3-vetzuren verbeteren de viscositeit van het bloed). Ze zorgen bovendien voor meer elasticiteit van de vaatwanden.

En inzetten op serrapeptase om de bloedcirculatie te verbeteren Omdat serrapeptase in staat is dood weefsel te verwerken, kan het worden gebruikt om eventuele blokkades in de bloedvaten op te ruimen en zo de doorbloeding van vernauwde aderen te verbeteren.

Naast deze drie hoofddoelen, kan het raadzaam zijn nog andere, aanvullende werkstoffen in te nemen. Denk hierbij aan:

- L-arginine, vergroot de aanmaak van stikstofmonoxide en verwijdt de vaten.
- L-proline, een aminozuur dat werkt als chelaatvormer van Lp(a), het hoofdbestanddeel van plaque.
- Glisodin®, een stof die een preventieve rol speelt bij atherosclerose doordat het de verdikking tegengaat van de aderwanden, met name in de hoofdslagader¹⁴.

---

Referenties
1- García-Lafuente, A., E. Guillamón, et al. (2009). "Flavonoids as anti-inflammatory agents: implications in cancer and cardiovascular disease." Inflammation Research 58(9): 537-552.
2- Ramirez-Tortosa MC et al. Oral administration of a turmeric extract inhibits LDL oxidation and has hypocholesterolemic effects in rabbits with experimental atherosclerosis. Atherosclerosis, 1999 Dec:; 147(2):374-8
3- Sahebkar A. Are Curcuminoids Effective C-Reactive Protein-Lowering Agents in Clinical Practice? Evidence from a Meta-Analysis. Phytother Res. 2013 Aug 7. doi: 10.1002/ptr.5045
4- Motoyama K1, Koyama H, Moriwaki M, Emura K, Okuyama S, Sato E, Inoue M, Shioi A, Nishizawa Y. Atheroprotective and plaque-stabilizing effects of enzymatically modified isoquercitrin in atherogenic apoE-deficient mice. Nutrition. 2009 Apr;25(4):421-7. doi: 10.1016/j.nut.2008.08.013. Epub 2008 Nov 20.
5- Geleijnse JM1, Vermeer C, Grobbee DE, Schurgers LJ, Knapen MH, van der Meer IM, Hofman A, Witteman JC. Dietary intake of menaquinone is associated with a reduced risk of coronary heart disease: the Rotterdam Study. J Nutr. 2004 Nov;134(11):3100-5.
6- Mulabagal V, Lang GA, DeWitt DL, Dalavoy SS, Nair MG. Anthocyanin content, lipid peroxidation and cyclooxygenase enzyme inhibitory activities of sweet and sour cherries. J Agric Food Chem. 2009 Feb 25;57(4):1239-46.
7- Seymour EM, Singer AA, Kirakosyan A, Urcuyo-Llanes DE, Kaufman PB, Bolling SF. Altered hyperlipidemia, hepatic steatosis, and hepatic peroxisome proliferator-activated receptors in rats with intake of tart cherry. J Med Food.2008 Jun;11(2):252-9.
8- Seymour EM, Kondoleon MG, Huang MG, Kirakosyan A, Kaufman PB, Bolling SF. Tart cherry-enriched diets reduce atherosclerosis and mortality in mice. FASEB J. Apr 2011;25
9- Brown JE, Rice-Evans CA. Luteolin rich artichoke extract protects low density lipoprotein from oxidation in vitro. Free Radical Research 1998;29:247–55
10- Kim JY1, Paik JK, Kim OY, Park HW, Lee JH, Jang Y, Lee JH. Effects of lycopene supplementation on oxidative stress and markers of endothelial function in healthy men. Atherosclerosis. 2011 Mar;215(1):189-95. doi: 10.1016/j.atherosclerosis.2010.11.036. Epub 2010 Dec 9.
11- Fukuyama Y, Kodama M, Miura I, Kinzyo Z, Kido M, Mori H, Nakayama Y, Takahashi M. Structure of an anti-plasmin inhibitor, eckol, isolated from the brown alga Ecklonia kurome Okamura and inhibitory activities of its derivatives on plasma plasmin inhibitors. Chem Pharm Bull (Tokyo). 1989 Feb;37(2):349-53.
12- Kang K1, Park Y, Hwang HJ, Kim SH, Lee JG, Shin HC. Antioxidative properties of brown algae polyphenolics and their perspectives as chemopreventive agents against vascular risk factors. Arch Pharm Res. 2003 Apr;26(4):286-93.
13- Wen YT, Dai JH, Gao Q. Effects of Omega-3 fatty acid on major cardiovascular events and mortality in patients with coronary heart disease: A meta-analysis of randomized controlled trials. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2013 Dec 25. pii: S0939-4753(13)00308-6. doi: 10.1016/j.numecd.2013.12.004
14- cloarec m, cAillArd p, provost jc, dever jm, elbeze y, zAmAriA n. GliSoDin, a vegetal sod with gliadin, as preventive agent vs. atherosclerosis, as confirmed with carotid ultrasound-B imaging. Eur Ann Allergy Clin Immunol. 2007;39:45-50.