Heren, zorg voor uw prostaat!

Van alle bekende middelen die bekend staan om hun remmende werking bij een goedaardige hypertrofie van de prostaat, zijn de uitvoerig onderzochte plantenextracten en voedingsmiddelen de onbetwiste leiders. Focus op deze onmisbare stoffen en op andere, veelbelovende substanties.

Het Serenoa repens-extract wordt al jaren succesvol gebruikt in Europa en aan de andere kant van de Atlantische Oceaan als middel om de klachten van een goedaardige prostaatvergroting (BPH) langdurig te verlichten en de urinewegen vrij te houden. De zaagpalm, oftewel de Serenoa repens, is namelijk rijk aan fytosterolen en vetzuren. Ze remmen de hormonen remmen die de omvang van de prostaat beïnvloeden. Deze extracten, die gestandaardiseerd zijn met vrije vetzuren, werken in op verschillende niveaus:

- Ze remmen de 5-alfa-reductase en beperken de verbindingen van dihydrotestosteron (DHT) - de actieve vorm van testosteron die de groei van de prostaatcellen stimuleert - met de androgene receptoren,
- Ze beperken de groei van de prostaatcellen en zetten kankercellen aan tot apoptose (natuurlijke celdood),
- Ze verminderen de ontsteking en de aandrang om te urineren,
- Ze vergroten de urinestroom en bevorderen het volledig legen van de blaas.

De zaagpalmextracten zouden dan ook even effectief zijn als finasteride en tamsulosine, twee medicijnen die veelvuldig worden voorgeschreven bij BPH.
De extracten worden in klinisch onderzoek vaak gecombineerd met een brandnetelwortelextract(Urtica dioica), omdat beide extracten elkaars werking stimuleren. Bovendien zijn ze vrij van bijwerkingen¹. Het brandnetelwortelextract remt de verbinding van DHT in de prostaatcellen. Bovendien heeft recent onderzoek aangetoond dat het de klachten aanzienlijk vermindert. Overigens raadt de Duitse Commissie brandnetelwortelextract aan om op natuurlijke wijze klachten van de urinewegen te verlichten die ontstaan door BPH.

Een andere belangrijke plant in dit verband is de Pygeum africanum, een Afrikaanse pruimenboom die sinds de jaren zestig in Europa wordt gebruikt. De fytosterolen in het extract verbeteren het vermogen van de blaas om samen te trekken. Ze bezitten namelijk een ontstekingsremmend effect doordat ze de aanmaak van prostaglandines remmen en voorkomen dat de prostaatcellen gaan groeien. Dit leidt tot minder nachtelijke urinelozingen en bevordert een volledige lediging van de blaas.
Net als saw palmetto en soja bevat pygeum africanum bètasitosterol, een stof waarvan de werking in diverse onderzoeken aangetoond is. Uit de studies bleek overduidelijk dat fytosterol de urinestroom doet toenemen. Het zorgt er eveneens voor dat er minder urine achterblijft in de blaas. Bovendien houden deze gunstige effecten nog maanden aan wanneer men stopt met de inname van het supplement.
Deze plantenextracten worden vaak alleen, of in combinatie met de volgende stoffen gebruikt:

- in water en vet oplosbaar pollenextract dat de vorming van DHT remt en de klachten van de urinewegen als gevolg van BPH licht vermindert, met name de nachtelijke urinelozingen.
- Zink, het mineraal dat bij uitstek geschikt is voor de prostaat. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat zink in de epitheelcellen van de prostaat wordt opgeslagen, en dat het de celgroei en de DHT-activiteit remt. Bovendien verhindert het een actieve werking van 5-alfa-reductase. Bij een goedaardige vergroting van de prostaat treft men overigens nauwelijks zink in de cellen aan, waardoor de cellen niet goed in staat zijn de groei te reguleren.
- Borium, dat een gezonde ontwikkeling van prostaatcellen bevordert.

Een veelbelovende nieuwkomer is DIM, oftewel: Di-indolylmethaan. Het is een stof die gewonnen wordt uit kruisbloemige groenten (broccoli, kool...). Het zorgt voor een optimale werking van het endocriene systeem. Het vermindert het door het DHT verhoogde PSA-gehalte (Prostaat Specifiek Antigeen) en remt de omzetting van testosteron in oestrogeen. Bovendien blijktDIM een natuurlijke indool te zijn. Het ondersteunt de natuurlijke afweermechanismen en beschermt het lichaam tegen chemische kankerverwekkende stoffen uit de omgeving.

BPH onder de loep

Het volume van de prostaat kan drie maal zo groot worden. De volgende enzymen spelen daarbij de hoofdrol:

- 5-alfa-reductase, een enzym dat testosteron omzet in dihydrotestosteron (DHT), de meest actieve vorm van testosteron,
- aromatase, het enzym dat testosteron omzet in oestrogeen. Het overschot aan oestrogenen verergert niet alleen de BPH, maar vergroot eveneens het risico op de ontwikkeling van prostaatkanker.

DHT en oestrogenen zijn verantwoordelijk voor de groei van prostaatcellen doordat ze bepaalde groeifactoren (IGF-1 - Insulin Growth factor) stimuleren. Alle stoffen die inwerken op deze twee enzymen, of die de verbinding van DHT of oestrogeen met de receptoren in de prostaat beperken, beperken eveneens de BPH.
Bij de kans op het ontwikkelen van BPH speelt het ouder worden een rol, omdat dit leidt tot veranderingen in de hormoonaanmaak. Maar ook het leiden van een zittend leven en het gebruik van bepaalde medicijnen is van invloed op de ontwikkeling van BPH.


Om de ontwikkeling van kankercellen te voorkomen of te bestrijden in dit gebied, dient men nog andere plantenextracten aan het arsenaal toe te voegen.

Van de stoffen met een erkende werking is lycopeen de carotenoïde met de krachtigste werking als antioxidant. De stof komt voor in tomaten en biedt een beschermende werking tegen dit type kanker. Onderzoeken tonen namelijk aan dat het mogelijk is de groei van prostaatkankercellen te remmen.

Vitamine D3, een stof die in tegenstelling tot lycopeen nauwelijks in onze voeding voorkomt, behalve in vette vissoorten. Deze vitamine wordt voornamelijk door ons lichaam aangemaakt op een mooie zonnige dag, onder invloed van UVB-straling. Het merendeel van de Europeanen heeft echter een schromelijk tekort. Hierdoor wordt het lichaam gevoeliger voor kanker, waaronder prostaatkanker. Van oktober tot maart is het dan ook noodzakelijk om dagelijks een vitamine D3-supplement in te nemen.

Onder de polyfenolen zijn er twee die de groei van prostaatkankercellen bestrijden. Pterostilbeen en resveratrol. Onderzoek in Chicago heeft aangetoond dat pterostilbeen optreedt als remmer van het enzym P450. Dit enzym activeert 'kankeropwekkende stoffen'. In andere onderzoeken is vastgesteld dat het de groei van bepaalde kankersoorten belemmert, waaronder die van prostaatkanker. De stof doet dit door in te spelen op de celcyclus van apoptose, waardoor het de groei van nieuwe kankercellen of metastasen remt. Wat resveratrol betreft is in onderzoeken bij dieren en bij mannen aangetoond dat de stof mogelijk een alternatief zou kunnen zijn voor chemotherapie, met dat verschil dat het veel minder toxisch is voor het lichaam. Hetgranaatappelextract is vooral dankzij het aanwezige punicalagine en ellagzuur bekend om zijn beschermende eigenschappen. Beide stoffen ontketenen in vitro mutaties en hebben een remmend effect op de groei. Daar komt bij dat ellagzuur in staat is twee essentiële eiwitten te remmen (VEGF en PDGF) die noodzakelijk zijn voor de vorming van het doorbloedingsnetwerk van tumoren; beide eiwitten spelen vaak een rol bij de angiogenese, een kenmerkend proces dat een aanduiding is voor de ernst van de tumorontwikkeling.
Onderzoekers hebben eveneens aangetoond dat granaatappelextract de celgroei zou remmen en aan zou zetten tot apoptose bij een uiterst agressieve cellijn van prostaatkanker. Het zou bovendien de uitscheiding van PSA remmen.

Er zijn overigens nog meer interessante en wetenschappelijk onderzochte ingrediënten:

- Chrysine is een flavonoïde die gewonnen wordt uit de blauwe passiebloem (Passiflora caerulea). Het remt de omzetting van testosteron in oestrogeen.
Naringine, dat gewonnen wordt uit grapefruit. De stof heeft een alom erkende remmende werking op de oestrogeenvorming (cytochroom P450).
Genisteïne gewonnen uit Sophora japonica (actiever dan de genisteïne uit soja). De stof heeft een sterk remmend effect op de aromatisering.
-Epilobium parviflorum (viltige basterdwederik) is rijk aan terpenen, fytosterolen, flavonoïdes en tannines. Daarnaast bevat het bijzonder veel oenotheine B. Deze stof remt twee belangrijke enzymen, namelijk aromatase en 5-alfa-reductase.
- Selenium, dat volgens bepaalde studies de kans op prostaatkanker zou kunnen verminderen en de progressie ervan zou kunnen vertragen.

---

Referenties:
Sokeland J. et al., Combination of Sabal and urtica extract versus finasteride in benign prostatic hyperplasia (stages I and II). Comparison of therapeutic effectivness in one year double-blind study, Urology A, 1997, 36(4): 327-33.
2- Shoskes, D. A., Zeitlin, S. I., Shahed, A. and Rajfer, J. (1999) Quercetin in men with category III chronic prostatitis: a preliminary prospective, double-blind, placebo-controlled trial, Urology, 54, 960-3.