Voedingsstoffen die u moet onthouden als u uw ogen belangrijk vindt

In tegenstelling tot wat men vaak denkt, is ons zicht in hoge mate afhankelijk van onze levensstijl en van de hoeveelheid micronutriënten die we innemen. Onderzoekers hebben Dit is recentelijk opnieuw bevestigd, nadat ze 18 kwaliteitsstudies over voeding en het menselijke gezichtsvermogen opnieuw geanalyseerd hebben.

Samen met de hersenen zijn onze ogen waarschijnlijk een van de meest waardevolle elementen van ons lichaam. Vaak realiseren we ons dat pas als het zicht begint af te nemen.Een afname van ons gezichtsvermogen heeft een grote invloed op ons dagelijks leven: boodschappen doen wordt lastiger, net als rijden, formulieren invullen, de menukaart lezen in een restaurant of een goede film kijken...

• 45 jaar, dat is de gemiddelde leeftijd waarop verziendheid zich over het algemeen begint te uiten. Deze achteruitgang houdt vervolgens aan tot een jaar of 65. Lezen wordt dan steeds lastiger.
• 55 jaar, dat is de gemiddelde leeftijd waarop de gele vlek degeneratie zich begint voor te doen. Het gaat hierbij om de progressieve aftakeling van de gele vlek (de macula), oftewel het kleine gebied van het netvlies dat zich achterin het oog bevindt. Dit zorgt ervoor dat het centrale zicht geleidelijk aan en soms in ernstige mate afneemt. Het zicht wordt hierdoor steeds waziger.
• 65 jaar, dat is de gemiddelde leeftijd waarop zich bij de meeste mensen een beginnende vorm van staar aandient. Kenmerkend aan deze aantasting is het troebeler worden van de lens, waardoor het zicht langzaam maar zeker wordt aangetast. Kleuren worden minder helder, objecten zien eruit alsof ze onder een sluier zitten en het zicht wordt minder helder.

Wie zijn lichaam gedurende zijn leven voorziet van de juiste micronutriënten, kan echt een verschil maken en kan de afschrikwekkende effecten uitstellen. Er zijn tal van onderzoeken waarin is aangetoond dat specifieke voedingsstoffen erg nuttig kunnen zijn, ook wanneer uw gezichtsvermogen reeds aan het afnemen is...

Luteïne en zeaxanthine kunnen een enorm verschil maken

Onderzoek naar donorogen heeft aangetoond dat er drie pigmenten zijn, namelijk drie soorten carotenoïden, die in hoge concentraties in ons oogweefsel voorkomen: luteïne, zeaxanthine en meso-zeaxanthine .

Deze bestanddelen beschermen uw macula doordat ze de gevaarlijkste en energierijkste stralen van de zon absorberen. In bladeren die voortdurend aan de zon worden blootgesteld, spelen deze stoffen exact dezelfde rol. Ze kunnen dan ook worden gezien als een 'schild' dat de aanvallen van de toxische vrije radicalen tegenhoudt die ontstaan door de straling. Zonder deze essentiële bestanddelen zouden de cellen constant aangevallen worden en zouden de ziekten waarover we hiervoor spraken veel sneller ontstaan. Het probleem is dat het verdedigingsmechanisme helemaal afhankelijk is van onze voeding, aangezien het lichaam de stoffen zelf niet kan aanmaken.

Ze moeten dan ook uit de voeding worden gehaald, om precies te zijn uit donkergroene groenten. En juist deze groenten worden steeds vaker verbannen uit de keuken omdat ze wat meer bereidingstijd vragen. De huidige generatie is vaak niet bereid hier zoveel tijd in te steken, waardoor de groenten minder gewild zijn. Het eten van deze specifieke groenten levert echter wel degelijk iets op: uit tientallen studies is namelijk gebleken dat de consumptie van luteïne en zeaxanthine de gezondheid van de ogen verbetert en de risico's op ouderdomsgerelateerde aandoeningen vermindert (1-11). Zoals we in het begin reeds aangaven, zijn deze bewijzen recentelijk weer bevestigd.

Meso-zeaxanthine is echter wel een bijzondere stof, want dit bestanddeel komt niet voor in het voedsel van de mens. Men denkt dat een gedeelte van de luteïne na de inname wordt omgezet in meso-zeaxanthine. Dit zou vooral in de gele vlek gebeuren.

Hoeveel luteïne en zeaxanthine heeft u nodig?

Uit onderzoek is gebleken dat de gunstige effecten van luteïne zich voordoen bij een dosering van 10 mg per dag. Dit is vele malen meer dan de hoeveelheid die een volwassen persoon in het westen inneemt, want dat is nauwelijks 1 tot 2 mg, als we de conclusies mogen geloven van een onderzoek in het blad Nutrition.

Overzicht van groenten die rijk zijn aan zeaxanthine en luteïne (per 100 g):

Eieren staan niet in de lijst, maar het zijn uitstekende bronnen van luteïne en zeaxanthine. De totale hoeveelheid carotenoïden in eieren ligt wat lager, maar de vorm van deze carotenoïden is uitstekend opneembaar. Dat geldt natuurlijk alleen indien u kiest voor eieren van kippen die in topvorm zijn!Dat kunt u zelf gemakkelijk zien: het geel van een gezond eitje is helder van kleur en lijkt in niets op het vale en bijna grijze eigeel van de slecht gevoede kippen in de legbatterij. Hoe feller de oranjegele kleur van de eierdooier, hoe meer luteïne en zeaxanthine deze bevat.

Geeft u de voorkeur aan supplementen, want ook die zijn zeer nuttig, let er dan op dat u kiest voor de juiste samenstelling. Sommige supplementen bevatten namelijk hoeveelheden die volstrekt onvoldoende zijn (tussen de 0,20 en 2 mg per dosis). Om een duidelijk effect te bereiken, dient u 6 tot 20 mg in te nemen, een dosering die u terugvindt in het supplement Lutein 20 mg, een product dat uitsluitend is samengesteld op basis van het welbekende Afrikaantje.

Vitamine C in de strijd tegen staar

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat een hoog gehalte aan vitamine C staar helpt voorkomen. Er is een studie (12) die er wat dat betreft bovenuit springt: onderzoekers bestudeerden 10 jaar lang de hoeveelheden vitamine C bij 324 tweelingparen. Ze ontdekten dat de tweeling die hogere gehaltes aan vitamine C innam 30% minder kans op staar had. In epidemiologische data was reeds een correlatie vastgesteld tussen een hoog vitamine C-gehalte in het bloed en een verminderde incidentie van staar (13-15).

Net als voor luteïne geldt ook voor vitamine C dat ons lichaam dit niet zelf kan aanmaken. Deze kostbare stof dienen we dus via de voeding binnen te krijgen. Vitamine C komt vooral voor in fruit en groente met felle kleuren: rode paprika's, sinaasappelen, aardbeien, bosbessen, frambozen, kersen, tomaten, grapefruit, citroen, broccoli... In de zomer zijn deze producten ruim voorhanden, maar in de winter is dat lastiger. We moeten dan een beroep doen op de groene groenten, waarbij het belangrijk is om deze te eten zonder ze te veel te bewerken: water en verhitting zorgen er immers voor dat de vitamine C aan de groenten wordt onttrokken...

Omega-3 om de kleine bloedvaten in het oog soepel te houden

Uit recent onderzoek is gebleken dat wanneer mensen met diabetes 2 porties vette vis eten die rijk is aan omega-3, zij de kans op retinopathie met bijna 50% kunnen terugdringen (16). Dat is een uiterst belangrijk gegeven, aangezien retinopathie een van de ernstigste en meest voorkomende complicaties is van diabetes. Ook als u geen diabetes heeft, kan omega-3 u helpen: uit een ouder onderzoek bleek reeds dat mensen die over hogere gehaltes aan omega-3 kunnen beschikken de kans op gele vlek degeneratie met zo'n 60% kunnen verminderen ten opzichte van mensen die minder omega-3 beschikken. Het is moeilijk om te zeggen of dit voordeel gerelateerd is aan de ontstekingsremmende werking van omega-3, of aan de centrale rol die omega-3 heeft bij het onderhoud van de membranen van de cellen in het netvlies. Het feit dat omega-3 helpt onze bloedvaten gezond te houden, werkt ook mee...Wie gezonde fotoreceptoren wil in het oog, moet kunnen rekenen op een bloedvatennetwerk in het oog dat uitstekend werkt. Het gaat daarbij niet alleen om de aanvoer van antioxidanten naar het netvlies: de fotoreceptoren hebben namelijk heel veel zuurstof nodig en produceren onophoudelijke een enorme hoeveelheid afvalstoffen. Die moeten zo snel mogelijk worden afgevoerd. Wanneer de haarvaten in het oog vol afvalstoffen zitten, kan geen van de hierboven genoemde mechanismen goed worden uitgevoerd. De kans op het ontstaan van ziekten als glaucoom of gele vlek degeneratie neemt daarmee snel toe (17).

Bij de inname van omega-3 doet zich echter een probleem voor: de belangrijkste bron van omega-3-vetzuren is vette vis. Deze vis bevat vaak zware metalen en andere gifstoffen. Wanneer u zich bedenkt dat de WHO het advies geeft om niet meer dan 2 porties vette vis per week te eten, dan kiest men al snel voor , oftewel een supplement van omega-3 op basis van krillolie. Het is gemaakt van krill, de minuscule garnaaltjes die de koude wateren van Antarctica bevolken...

Waarom is de oxidatieve stress in het oog zo groot?

Van alle lichaamsweefsels is het netvlies het weefsel dat het vaakst wordt vernieuwd. Dat leidt tot een onophoudelijke en onvermijdelijke aanmaak van vrije radicalen. Zoals u inmiddels weet, wordt het weefsel van het oog ook nog eens in hoge mate blootgesteld aan ultraviolette stralen die potentieel gevaarlijke vrije radicalen aanmaken.

Deze vrije radicalen vallen bij voorkeur meervoudig onverzadigde vetzuren aan. In het oog bevinden zich hoge concentraties van deze vetzuren, vooral in de celmembranen en de fragiele kegeltjes in de gele vlek. Wanneer het lichaam niet voldoende antioxidanten kan aanmaken of uit de voeding kan halen, dan kan het lichaam de vrije radicalen niet effectief bestrijden. Er ontstaan dan onherstelbare beschadigingen. Indien deze situatie zich gedurende een langere periode voordoet, dan blijven deze beschadigingen voortduren. Uiteindelijk kan dit leiden tot de aantasting van de oogfunctie (18).

U doet er verstandig aan alles op alles te zetten om deze situatie zo lang mogelijk uit te stellen. Een aantasting van de oogfunctie gaat onlosmakelijk samen met een chronische ontsteking. Deze ontsteking leidt op zijn beurt weer tot de aanmaak van pro-oxidatieve mediatoren (19), waardoor de problemen alleen maar toenemen. Het is een vicieuze cirkel…

Vergeet de anthocyanines uit bessen niet

Tijdens de Tweede Wereldoorlog stimuleerden de meer ervaren piloten de jongere piloten om blauwe bosbessen in te nemen om zo het nachtelijke zicht te verbeteren. Deze bijzondere gewoonte bracht wetenschappers er de afgelopen decennia toe de gunstige werking van bosbessen voor het oog te bestuderen en de vele weldadige effecten vast te leggen (20-23), zoals:

• li>verbetering van de gevoeligheid van het netvlies
• li>behoud van het gezichtsvermogen
• li>behoud van de werking van de traanklieren
• li>verbetering van de bloedvoorziening van het oog
• li>vermindering van de vermoeidheid van de ogen (na intensief gebruik van de ogen)
• li>strijd tegen veroudering van het oog

Al deze voordelen zijn in feite gerelateerd aan de grote hoeveelheidanthocyanen in de bessen. Anthocyanen zijn antioxidanten die behoren tot de grote familie van flavonoïden. Ze zijn zuiver plantaardig, want in dierlijke producten komen ze niet voor. Anthocyanen zijn in staat de foto-oxidatiedie door licht ontstaat te voorkomen, en dan met name de oxidatie van lipofuscine (24). Dit pigment hoopt zich in de loop der jaren op in het retinapigment epitheel. Daarnaast kunnen anthocyanen de hoeveelheid lichaamseigen antioxidanten in het oog vergroten, zoals glutathion en superoxide dismutase (25). Ook zorgen anthocyanen voor een verbetering van de motoriek van de haarvaten in het oog, een factor die, zoals we al eerder aangaven, buitengewoon belangrijk is voor de gezichtsfunctie.

De natuurlijke formule Eye Pressure Control bevat een natuurlijk extract van blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus) en is gestandaardiseerd met 36% aan anthocyanines. Het is exclusief gewonnen uit verse blauwe bosbessen en het bevat tevens Pycnogenol®, een extract van de Franse Zeeden dat de vaatverwijding bevordert van de bloedvaten in het oog. Het is de perfecte formule voor iedereen die zijn gezichtsvermogen wil behouden, maar vooral voor mensen met diabetes, een te hoge bloeddruk of mensen met hartproblemen is het een buitengewoon zinvol product. Al deze problemen kunnen tot een verhoogde kans op een glaucoom leiden.

Maar wat misschien wel de belangrijkste tip is: vermijd blauw licht!

U heeft er vast wel eens iets over gehoord: de schadelijke invloed van het blauwe licht dat afkomstig is van schermen... Onderschat deze invloed niet!Naast het feit dat blauw licht de aanmaak van melatonine vermindert (het hormoon dat zorgt voor de slaap), vormt het een serieus gevaar voor uw ogen. De golven van dit licht lijken niet op de golven van natuurlijk licht. Ze zijn veel energierijker en zorgen voor veel meer schade aan de fotoreceptoren. Omdat we nog niet zo goed weten of de 'anti blauwlichtbrillen' ook echt goed werken, lijkt het verstandiger om het gebruik van schermen zoveel mogelijk te beperken.
Gebruikt u echter dagelijks de computer voor uw werk, dan weet u nu dat dit tot aanzienlijke schade aan het netvlies kan leiden. Theoretisch gezien houdt dit in dat u dus meer antioxidanten nodig heeft om dit te bestrijden. Een gewaarschuwde lezer telt voor twee...

Wat kunt u nog meer doen om uw ogen gezond te houden

Het onderzoek dat we aan het begin van het artikel al even noemden, meldt waar we nog meer op zouden moeten letten: beperk het gebruik van alcohol, suiker en verzadigd vet, want dit zorgt voor aantasting van de vaatwanden. Kies liever voor een mediterraan dieet, dat volop fruit, groente, volkoren granen en meervoudig onverzadigde vetzuren bevat.

Rookt u nog steeds? Weet dan dat rokers 2 tot 3 maal meer kans hebben op oogproblemen (26). Sigarettenrook vergroot de aanmaak van vrije radicalen in het oog (en in de rest van het lichaam) aanzienlijk.

En tenslotte nog iets dat we blijven herhalen: zorg voor voldoende lichaamsbeweging!Wie zich regelmatig inspant, beschermt zijn hart- en vaatstelsel en vertraagt de progressie van de gele vlek degeneratie met ongeveer 25% (27).

Voor wie is dit artikel extra belangrijk

Inmiddels weet u natuurlijk dat we niet allemaal dezelfde kans hebben op het ontstaan van bepaalde aandoeningen. De keuzes die we maken in ons persoonlijk leven zijn van grote invloed. Maar ook onze genetische constitutie, onze familiegeschiedenis en onze leeftijd spelen een grote rol. We noemen hieronder de mensen die het grootste risico lopen op het ontwikkelen van de hiervoor genoemde aandoeningen:

• Mensen die familieleden hebben die lijden aan gele vlek degeneratie.
• Mensen met lichte ogen.
• Mensen die tijdens hun leven hebben gerookt.
• Mensen met een te hoge bloeddruk.
• Mensen met diabetes type I of type II.
• Mensen met overgewicht.
• Mensen die leven in zeer zonnige gebieden.
• Mensen die ouder zijn dan 55 jaar.
• Mensen die lijden, of hebben geleden aan vaataandoeningen (zoals een mycard infarct, een VCA of atherosclerose) en bij wie de kleine vaatjes in het netvlies waarschijnlijk in een minder goede staat verkeren.
• Mensen die dagelijks werken met computerschermen.

Samenvatting

Onze ogen hebben vandaag de dag te maken met een veel hoger niveau van oxidatiedan vroeger. Dat komt niet alleen omdat de gemiddelde leeftijd toeneemt, want dat is een feit, maar ook omdat we te weinig plantaardige voedingsmiddelen tot ons nemen die de oxidatie kunnen bestrijden. Het aantal bronnen dat voor oxidatie zorgt, neemt bovendien toe (blauw licht, chronische stress, slaapgebrek, atmosferische vervuiling, alcohol- en tabaksgebruik...). Gelukkig heeft u dit artikel gelezen, dus u kunt nu actie ondernemen...

De belangrijkste studie waarop dit artikel is gebaseerd

Chapman, N. A., Jacobs, R. J. and Braakhuis, A. J. (2018), Role of diet and food intake in age‐related macular degeneration: a systematic review. Clin. Experiment. Ophthalmol.. . doi:10.1111/ceo.13343

Fotorechten: Orange Shine, Gabriel Hess, http://www.flickr.com/photos/zlakfoto/5294803278/
Referenties

1. Hankinson SE, Stampfer MJ, et al. Nutrient intake and cataract extraction in women : a prospective study. BMJ. 1992 Aug 8;305(6849):335-9.
2. Brown L, Rimm EB, et al. A prospective study of carotenoid intake and risk of cataract extraction in US men.Am J Clin Nutr. 1999 Oct;70(4):517-24.
3. Chasan-Taber L, Willett WC, et al. A prospective study of carotenoid and vitamin A intakes and risk of cataract extraction in US women.Am J Clin Nutr. 1999 Oct;70(4):509-16.
4. Lyle BJ, Mares-Perlman JA, et al. Antioxidant intake and risk of incident age-related nuclear cataracts in the Beaver Dam Eye Study. Am J Epidemiol. 1999 May 1;149(9):801-9.
5. Hammond BR Jr, Johnson EJ, Russell RM, Krinsky NI, Yeum KJ, Edwards RB, Snodderly DM. Dietary modification of human macular pigment density. Invest Ophthalmol Vis Sci. 1997 Aug;38(9):1795-801.
6. Landrum JT, Bone RA, Joa H, Kilburn MD, Moore LL, Sprague KE. A one year study of the macular pigment: the effect of 140 days of a lutein supplement. Exp Eye Res. 1997 Jul;65(1):57-62
7. Bone RA, Landrum JT, Dixon Z, Chen Y, Llerena CM. Lutein and zeaxanthin in the eyes, serum and diet of human subjects. Exp Eye Res. 2000 Sep;71(3):239-45
8. . Beatty S, Murray IJ, Henson DB, Carden D, Koh H, Boulton ME. Macular pigment and risk for age-related macular degeneration in subjects from a Northern European population. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2001 Feb;42(2):439-46
9. Bone RA, Landrum JT, Guerra LH, Ruiz CA. Lutein and zeaxanthin dietary supplements raise macular pigment density and serum concentrations of these carotenoids in humans. J Nutr. 2003 Apr;133(4):992-8
10. Annu Rev Nutr. 2003;23:171-201. Epub 2003 Feb 27. Biologic mechanisms of the protective role of lutein and zeaxanthin in the eye. Krinsky NI, Landrum JT, Bone RA
11. Rosenthal JM, Kim J, de Monasterio F, Thompson DJ, Bone RA, Landrum JT, de Moura FF, Khachik F, Chen H, Schleicher RL, Ferris FL 3rd, Chew EY. Dose-ranging study of lutein supplementation in persons aged 60 years or older. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2006 Dec;47(12):5227-33
12. Yonova-doing, Forkin et al. Genetic and Dietary Factors Influencing the Progression of Nuclear Cataract, Opthalmology June 2016; 123(6): 1237-1244
13. Ferrigno L, Aldigeri R, et al. The Italian-American Cataract Study Group. 25. Associations between plasma levels of vitamins and cataract in the Italian-American Clinical Trial of Nutritional Supplements and Age-Related Cataract (CTNS): CTNS Report #2. Ophthalmic Epidemiol. 2005 Apr;12(2):71-80.
14. Vitamin C is associated with reduced risk of cataract in a Mediterranean population. Valero MP, Fletcher AE, et al. J Nutr. 2002 Jun;132(6):1299-306.
15. Blood levels of vitamin C, carotenoids and retinol are inversely associated with cataract in a North Indian population. Dherani M, Murthy GV, et al. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2008 Aug;49(8):3328-35.
16. Hanna Shevalye, Matthew S Yorek, Lawrence J Coppey, Amey Holmes, Matthew M Harper, Randy H Kardon, Mark A. Yorek. Effect of enriching the diet with menhaden oil or daily treatment with resolvin D1 on neuropathy in a mouse model of type 2 diabetes. Journal of Neurophysiology, 2015; jn.00224.2015 DOI: 10.1152/jn.00224.2015
17. Kuroki M, Voest EE, Amano S, Beerepoot LV, Takashima S, Tolentino M, et al. Reactive oxygen intermediates increase vascular endothelial growth factor expression in vitro and in vivo. J Clin Invest 1996 ; 98 : 1667-75.
18. Desmettre T. Stress oxydant et DMLA. Réalités ophtalmologiques 2004 ; n° 111.
19. Beatty S, Koh H, Phil M, Henson D, Boulton M. The role of oxidative stress in the pathogenesis of age-related macular degeneration. Surv Ophtalmol 2000 ; 45 : 115-34
20. Kim E.S., J. Clinical Evaluation of Patients with Nonproliferative Diabetic Retinopathy Following Medication of Anthocyanoside: Multicenter Study, Korean Ophthalmology Soc., 2008;49(10):1629-1633.
21. Mazzolani F. et al., The effect of oral supplementation with standardized bilberry extract (Mirtoselect®) on retino-cortical bioelectrical activity in severe diabetic retinopathy, Minerva Oftalmol 2017 June;59(2)_38-41
22. Riva A, Togni S et al. The effect of a natural, standardized bilberry extract (Mirtoselect®) in dry eye: a randomized, double blinded, placebo-controlled trial. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2017 May;21(10):2518-2525.
23. Virno M, Pecori Giraldi J, Auriemma L. Antocianosidi di mirtillo e permeabilità dei vasi del corpo ciliare. Boll Ocul. 1986;65:789–95.
24. Sparrow JR, Vollmer-Snarr HR, Zhou J, Jang YP, Jockusch S, Itagaki Y, Nakanishi K. A2E-epoxides damage DNA in retinal pigment epithelial cells. Vitamin E and other antioxidants inhibit A2E-epoxide formation. J. Biol. Chem., Vol. 278, Issue 20, 18207-18213 (2003).
25. Yao N. Protective effects of bilberry (Vaccinium myrtillus L.) extract against Endotoxin-induced uveitis in mice. J. Agric. Food Chem., 2010, 58 (8), pp 4731–4736
26. Armstrong RA, Mousavi M. Overview of risk factors for age-related macular degeneration (AMD). J Stem Cells 2015; 10: (3): 171-91
27. Natural Standard (Ed). Medical Conditions – Macular degeneration, Nature Medicine Quality Standards. [Consulté le 25 juillet 2018]. www.naturalstandard.com