Buiten de deur eten, wat doet dat met uw lichaam?

Het valt niet mee om werk, reizen, sport en hobby's te combineren. We hebben vaak te weinig tijd op een dag en veel mensen neigen er dan ook naar tussendoor even snel iets te eten. Sommigen laten iets bezorgen, anderen kiezen voor kant-en-klaarmaaltijden die in een mum van tijd op tafel staan (1-2). Er zijn ook mensen die liever in een restaurant eten. Al deze gemakkelijke maaltijdopties hebben een ding gemeen: ze bevatten veel zout en ftalaat.

Dat zijn de bevindingen die voortkomen uit twee onderzoeken die uitgevoerd zijn naar reeds bereide maaltijden en industrieel geproduceerde voeding...

Een hoeveelheid zout die onze neurale netwerken aantast en onze bloedvaten verzwakt

De aanbevolen hoeveelheid natrium is door verschillende gezondheidsautoriteiten vastgesteld op 1600 mg per dag (3). Echter, onze gemiddelde inname zou eerder rond de 3400 mg liggen (4). Voor een groot deel komt dat omdat we niet meer zo van koken houden, want 72% van onze dagelijkse hoeveelheid zout is afkomstig uit restaurants (5) (hierbij zijn ook de kant-en-klaarmaaltijden en afhaalmaaltijden meegenomen die verkocht worden in de supermarkt, de fastfoodketens en in andere winkels). Het zal niemand verbazen dat de fastfoodketens met hun cheeseburgers, pizza's en sausrijke afhaalmaaltijden op nummer een staan.

Dit feit wordt vaak te lichtvaardig opgevat. Want zout maakt gemakkelijk slachtoffers, ook onder mensen die geen te hoge bloeddruk hebben en mensen die deze maaltijden 'compenseren' met gezonde producten (groente en fruit).

Hoe zout onze smaakreceptoren verandert en ons gedrag beïnvloedt

Net als dieren, heeft ook de mens natrium nodig. Het helpt het zuur-base-evenwicht in stand te houden en is noodzakelijk voor de overdracht van zenuwprikkels en de samentrekking van spieren. Wie uit vrije wil afziet van de inname van natrium, stort binnen enkele weken helemaal in. Dit belangrijke mineraal is zo belangrijk dat de evolutie ervoor heeft gezorgd dat zich bij herbivoren en omnivoren een overlevingssysteem heeft ontwikkeld om er zeker van te zijn dat er voldoende van wordt ingenomen: elke hap van een voedingsmiddel dat natrium bevat, zorgt onmiddellijk voor een plezierig gevoel. De natriumreceptoren zitten dicht bij de receptoren voor de smaak en activeren een beloningsmechanisme in de hypothalamus. Zo zorgt de natuur ervoor dat we de voorkeur geven aan voeding met natrium.

Duizenden jaren geleden was dit nog een zinvol systeem, aangezien voedingsmiddelen met natrium toen nog zeldzaam waren (6). Vandaag de dag kunnen we onbeperkt over zout beschikken en dat is een dodelijke val geworden. Het feit dat mensen doorgaan met teveel zout eten, terwijl ze weten dat het niet goed is voor de gezondheid, komt omdat zout onweerstaanbaar is. Zout zorgt niet voor meer smaak, maar voormeer plezier. Het bezorgt ons op een complexe manier een prettig gevoel doordat het zich in de loop der tijd op ingenieuze wijze verbonden heeft met onze smaakzin. Het heeft het vermogen de neurale netwerken en de sensorische plasticiteit (7) te beïnvloeden en het werkt eigenlijk net als drugs: om hetzelfde plezierige gevoel te bereiken, moet je er steeds iets meer van nemen. Het is een soort neerwaartse spiraal die gepaard gaat met complex verslavingsgedrag, met verlangen naar zout en met dwangmatige buien. Wie veel en vaak zout gebruikt, zal ervaren dat de receptoren van de smaak veranderen en het is moeilijk dit proces terug te draaien. Wie minder zout gaat eten, ervaart afkickverschijnselen (zoals een onbedwingbare zin om te snacken, irritatie, overmatig transpireren). Bovendien smaakt alles flauw (8).

De landbouw- en voedingsindustrie maakt hier al heel lang gebruik van! Dat er zoveel zout in kant-en-klare maaltijden zit, is echt niet alleen omdat zout een goed conserveringsmiddel is. De voedingsindustrie wil namelijk producten die bijzonder arm zijn aan voedingsstoffen en die veel ongewenste bestanddelen bevatten aantrekkelijk maken voor de consument. Er worden dan ook enorme bedragen geïnvesteerd om de juiste combinatie te vinden: een combinatie die de smaakpapillen weet te behagen van zoveel mogelijk mensen, maar die zo goedkoop mogelijk geproduceerd kan worden. De verleiding is groot geworden om een beroep te doen op andere smaakversterkers, zoals kaliumchloride, mononatriumglutamaat (ook wel ve-tsin genoemd, veroorzaakt waarschijnlijk tal van klachten, zoals misselijkheid, hoofdpijn, spierpijn, een verstoorde insulineafscheiding (9) en soms zelfs migraineaanvallen (10-11)). Uit de analyse van 222 gerechten van de 12 populairste restaurants in Canada bleek dat 69% van de maaltijden tenminste een smaakversterker bevatte (naast zout).

Maar ook in de betere restaurants, waar men over het algemeen gebruik maakt van kwalitatief hoogwaardige producten, geldt dat er veel zout wordt gebruikt. De koks testen voortdurend de smaak van hun producten en nemen vroeg of laat hun toevlucht tot de zoutpot om hun gerechten 'op smaak te brengen'. Onze smaakreceptoren worden niet gespaard, en we hebben steeds meer zout nodig om hetzelfde plezierige gevoel te krijgen bij het eten.

Hoe kunnen we de hoeveelheid natrium terugdringen?

Zout kan ons neurale netwerk ernstig aantasten, dus we kunnen beter vandaag dan morgen beginnen met het terugdringen van het zoutgebruik. We weten al langere tijd dat de inname van zout een grote rol speelt bij een hoge bloeddruk (12); dit is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van vroegtijdig overlijden (13). Men denkt dat er elk jaar 2,5 miljoen overlijdens zouden kunnen worden voorkomen als we de inname van zout terug zouden brengen naar 1200 mg per dag (14). Dit duizelingwekkende getal toont de vaak onderschatte en vernietigende werking van zout aan. Men kan zich zelfs afvragen of zout niet aan de basis staat van de wereldwijde obesitas-epidemie in de westerse wereld (15).

Wie terug wil naar de oorspronkelijk smaak van voedingsmiddelen, dient zichzelf te bevrijden van de eeuwige neerwaartse spiraal die zout ons oplegt. Hier zijn een paar tips die u direct in praktijk kunt brengen:

• Verminder geleidelijk aan de zoutinname (16) door minder kant-en-klaarmaaltijden te eten en door restaurantbezoeken te beperken. Onderzoek heeft aangetoond dat men het beste geleidelijk de zoutinname terug kan dringen. Zo voorkomt men dwangmatige buien en een terugkeer naar oude gewoontes.
• Gebruik ter ondersteuningtraditionele planten die bekend staan om het verminderen van het verlangen naar zout, zoals kudzu. Neem 4 tot 6 capsules van Kudzu Extract per dag totdat het verlangen naar zout en de dwangmatige buien over zijn.
• Vergelijk etiketten en kies voor producten die minder natrium bevatten.
• Pak het koken weer op en neem de tijd om maaltijden voor te bereiden voor de volgende dag.
• Kies voor gezonde en smaakvolle producten, oftewel voor seizoensproducten uit de regio. In april hebben we in het westen nog geen smaakvolle tomaten, ook niet in de biologische landbouw.
• Eet verschillende graansoorten, zoals gerst, quinoa en rijst. Deze granen bevatten van nature geen zout.
• Kies voor ongezouten noten en pinda's.
• Kies voor natriumarm bronwater (minder dan 20 mg/liter).
• Vervang de zoutpot op tafel door kruiden, uienpoeder, plantaardig zout, verse gember, fijne kruiden (basilicum, oregano, etc), en citroensap.

Onrustbarend gehalte aan ftalaten

Er is recentelijk ook een ander onderzoek uitgevoerd in de maaltijdensector. Wie eet in een restaurant, een cafetaria of een fastfoodketen, verhoogt daarmee het gehalte van een bepaald chemisch element in het lichaam: ftalaat. Ftalaten verstoren het endocriene stelsel en worden door het ECHA (Europees Agentschap voor chemische stoffen) ingedeeld in de categorie 'toxisch voor de menselijke voortplanting'. De stof wordt in verband gebracht met een ellenlange lijst van ziektes en verstoringen in het lichaam. De bijwerking van ftalaten bij laboratoriumdieren die werden blootgesteld aan de stof (met name doordat ze de stof innamen), is angstaanjagend: daling van de vruchtbaarheid, atrofie van de testikels, lager gewicht van foetussen, verwoestende effecten op de lever en nieren...

Tijdens het onderzoek (17) constateerden de onderzoekers dat de mensen die veel buiten de deur aten een ftalaatgehalte hadden dat 55% hoger lag dan het gehalte van mensen die zelf thuis kookten. Hoe komt dat? Het voedsel raakt vermoedelijk besmet doordat medewerkers in het restaurantwezen handschoenen dragen, bepaalde verpakkingsproducten ftalaat bevatten, en er keukengerei wordt gebruikt dat ftalaat bevat.

Bij mannen in Amerika, Europa, Australië en Nieuw-Zeeland is de totale hoeveelheid sperma de afgelopen 40 jaar gedaald met ongeveer 60%. De spermatozoïdenconcentratie nam af met 53% (18). Men vermoedt dat de inname van ftalaten hieraan heeft bijgedragen, net als de andere stoffen die het endocriene stelsel verstoren en die we dagelijks tot ons nemen (bisfenol, dieseldampen, PCB's, DDT).

Eet u regelmatig buiten de deur? Dan is het dus tijd om in actie te komen. We geven u alvast een paar concrete tips waarmee u ftalaten kun mijden en reeds in uw lichaam aanwezige ftalaten kunt elimineren:

Besteed vanaf nu meer aandacht aan de bereiding van uw maaltijden en gebruik zoveel mogelijk onbewerkte producten (die u bij voorkeur koopt bij lokale producenten zodat u minder verpakking nodig heeft en het voedsel direct bij de 'bron' opgehaald kan worden).

Voorkom overgewicht. Onderzoek bij dieren heeft aangetoond dat stoffen die het endocriene stelsel remmen het gemunt hebben op vetcellen. Ze worden geassocieerd met insulineresistentie (een risicofactor voor diabetes type 2). Het is zeer waarschijnlijk dat stoffen die het endocriene stelsel verstoren zich verzamelen in vetweefsel.

De stoffen die het endocriene stelsel verstoren stimuleren de vorming van reactieve zuurstofsoorten (ROS), waardoor er beschadigingen optreden aan het DNA en het verdedigingssysteem van antioxidanten verstoord raakt (19). Om dit tegen te gaan, is er geen beter product dan AntiOxidant Synergy, dat idealiter gecombineerd wordt met groente en fruit van het seizoen.

Help uw lichaam met de afvoer van ongewenste stoffen. De ontgiftende formule Rehab bevat niet alleen krachtige antioxidanten (zoals flavonoïden uit kudzu, vitamine C, voorlopers van glutathion), maar ook stoffen die het lichaam helpen bij de ontgifting van de lever (dimethyl glycine, curcumine en calcium D-glucaraat). Ook is het mogelijk een kuur te volgen, waarna het lichaam weer beter kan functioneren.

Referenties