Gezondheid: de kans op hart- en vaataandoeningen verkleinen met ijzer

Een gezond ijzergehalte is belangrijker dan u wellicht denkt. Dat dit oligo-element belangrijk is voor ons lichaam, dat is algemeen bekend. Toch worden de pathologische gevolgen van een tekort vaak onderschat. Onderzoekers hebben in dit kader ontdekt dat er een relatie bestaat tussen de ijzerstatus in ons lichaam en de kans op het ontstaan van hart- en vaatziekten. Dankzij een moderne analysetechniek op basis van de wetten van de genetica, hebben de onderzoekers aangetoond dat voldoende ijzer de kans kan verminderen op het ontstaan van ziekten aan de kransslagaders (de bloedvaten die het hart van bloed voorzien). Ontdek de toegepaste methode, de resultaten en de veelbelovende perspectieven van dit onderzoek, dat is verschenen in het gespecialiseerde blad Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology¹.

Een complex oorzakelijk verband tussen de ijzerstatus en de kans op hart- en vaatziekten

De onderzoekers gingen uit van de hypothese dat er een relatie bestaat tussen de ijzerstatus in het lichaam en het ontstaan van aandoeningen aan de kransslagaderen. De onderzoekers werden voor het onderzoeken van deze hypothese geconfronteerd met verschillende moeilijkheden, zoals de kans op epidemiologische vertekening en de complexiteit van de ijzerstatus. Dit oligo-element komt in ons lichaam namelijk in verschillende vormen voor. Het speelt een rol in verschillende biologische processen, en is met name aanwezig in de structuur van hemoglobine in de rode bloedcellen en in vorm van myoglobine in de spieren en in tal van enzymen in het menselijk lichaam. Hemoglobine is de ijzervorm die het meest voorkomt in ons lichaam. Er is echter ook een aanzienlijke hoeveelheid ijzer die opgeslagen is in onze weefsels of die gebonden is aan transporteiwitten. Om de waarde van de ijzerstatus te bepalen, dient de balans van het ijzergehalte dan ook verschillende parameters mee te nemen, zoals het gehalte van ijzer in het serum, wat overeenkomt het met ijzergehalte in het bloed, het ferritinegehalte, een stof die zorgt dat ijzer in ons lichaam kan worden opgeslagen, en de fixatiecapaciteit en de saturatie van transferrine, een transporteur van eiwit.

Een moderne analysemethode op basis van de principes van de genetica

Om de causale en complexe link vast te kunnen stellen tussen de ijzerstatus en hart- en vaatziekten, maakten de onderzoekers gebruik van een innovatieve analysemethode: de mendeliaanse randomisatie. Deze moderne methode is gebaseerd is op de drie wetten van Mendel. Deze drie wetten verklaren de manier waarop de transmissie van genen en van erfelijke eigenschappen van generatie op generatie plaatsvindt. Op grond van deze basisprincipes van de genetica, kan men met behulp van mendeliaanse randomisatie de impact bepalen van een fenotype op een pathologie. In het huidige geval werd deze methode gebruikt voor het bepalen van het causaliteitseffect van de ijzerstatus op de ziekten van de kransslagaderen. In vergelijking met andere technieken helpt de mendeliaanse randomisatie wetenschappers de problematiek van een complexe causaliteit te berekenen, waarbij ze bepaalde epidemiologische systeemfouten voorkomen, zoals niet-meetbare variabelen en omgekeerd evenredige causale effecten.

Een onderzoek naar de genen HFE en TMPRSS6

Dankzij de mendeliaanse randomisatie zijn onderzoekers erin geslaagd een betrouwbare schatting te geven van de causale link tussen de ijzerstatus en het ontstaan van ziekten van de kransslagaderen. Om deze genetische studie uit te voeren, hebben ze drie loci geïdentificeerd, oftewel drie specifieke plaatsen op twee bijzondere genen: het gen HFE en het gen TMPRSS6. Deze twee genen coderen voor de proteïnes die betrokken zijn bij de homeostase van ijzer. Dit betekent dat deze genen een sleutelrol spelen bij de regulering van ijzer in ons lichaam, of het nu gaat om de absorptie, het transport, de opslag of het hergebruik van ijzer. Een andere reden waarom de wetenschappers kozen voor de genen HFE en TMPRSS6 , was het feit dat er veelvuldig onderzoek gedaan is naar de mutaties van deze genen. Zo werd al eens vastgesteld dat een onbalans in de homeostase van ijzer en het ontstaan van bepaalde aandoeningen gerelateerd is aan bepaalde genetische variaties in deze twee genen.

Een grootschalige genetische analyse

Om de relevantie van dit onderzoek aan te tonen, verifieerden de onderzoekers eerst het principe van hun analysemethode op basis van mendeliaanse randomisatie. Ze bestudeerden hiervoor de combinaties van genetische variaties van de genen HFE en TMPRSS6 en de ijzerstatus via een proef bij 50 duizend personen. Nadat hun methode was gevalideerd, analyseerden de wetenschappers de impact van genetische modificaties op het risico van het ontstaan van aandoeningen van de kransslagaders. Dit onderzoek werd uitgevoerd middels een proef bij 400 duizend personen. Sommige van de proefpersonen leden aan een aandoening van de kransslagaderen. Op basis van deze grootschalige analyse waren de onderzoekers in staat de relatie te bevestigen tussen de ijzerstatus en de kans op aandoeningen aan de kransslagaders. Ze constateerden dat een hogere ijzerstatus gerelateerd was een aan lagere kans op het ontstaan van hart- en vaatziekten.

Veelbelovende behandelperspectieven

Deze nieuwe resultaten, die aantonen dat een goede ijzerstatus gerelateerd is aan de beperking van de kans op ziekten van de kransslagaderen, opent de weg naar nieuwe behandelmogelijkheden. Overigens sluit deze conclusie aan bij tal onderzoeken die zijn uitgevoerd naar de gevolgen van een ijzergebreksanemie. Deze anemievorm wordt gekenmerkt door een afname van het hemoglobinegehalte door een tekort aan ijzer. IJzergebreksanemie is niet bepaald zeldzaam: het is de meest voorkomende vorm van bloedarmoede. De diagnose is echter niet altijd eenvoudig, want vaak wordt deze aandoening verward met andere gezondheidsproblemen. Een lichte vorm van ijzergebreksanemie kan zich uiten in vermoeidheid, ademgebrek, een snellere hartslag of hoofdpijn. Hoewel deze klachten mild kunnen zijn, kan een lichte vorm van ijzergebreksanemie verergeren indien er geen adequate behandeling volgt. Een tekort aan ijzer stelt het lichaam dus bloot aan allerlei complicaties, zoals hartproblemen. Dat is precies de reden dat men sinds enkele jaren gebruik maakt van ijzersupplementen als preventief en therapeutisch middel. Deze nieuwe resultaten op basis van mendeliaanse randomisatie bevestigen hoe belangrijk de adequate hoeveelheid ijzer is voor de gezondheid van ons hart- en vaatstelsel.

Er zijn de laatste jaren verschillende voedingssupplementen ontwikkeld waarmee het ijzergehalte hersteld kan worden en op peil kan worden gehouden. Een vorm met een hoge biologische beschikbaarheid is verkrijgbaar via de catalogus van SuperSmart: Iron Bisglycinate. Dit molecuul kan worden gecombineerd met lactoferinne. een natuurlijke glycoproteïne waarvan men ontdekt heeft dat deze kan bijdragen aan de opname van ijzer.

---

> Bron:
1. Dipender Gill, et al., The Effect of Iron Status on Risk of Coronary Artery Disease, A Mendelian Randomization Study, Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology, 2017;ATVBAHA.117.309757.