Voeding: hoe bieden we voldoende voedsel aan ons brein?

Onze hersenen zijn het controlecentrum van ons zenuwstelsel. Ze dienen dagelijks een enorme hoeveelheid aan gegevens te verwerken. Niet alleen moet het brein al die informatie verwerken, dit vitale orgaan zorgt er ook nog eens voor dat we tal van handelingen kunnen uitvoeren, zowel fysiek als intellectueel. Wetenschappers noemen dit functies, vaardigheden of cognitieve capaciteiten. We onderscheiden hierin vijf gebieden: het geheugen, de concentratie, de taalontwikkeling, de visueel-ruimtelijke functies en de executieve functies. Deze cognitieve functies nemen in de loop der jaren helaas af^1,2. Om de cognitieve aftakeling tegen te gaan, adviseert men vaak ons brein dagelijks te trainen en goed te voeden. Verschillende studies hebben namelijk aangetoond dat er een nauw verband bestaat tussen onze voeding en de gezondheid van onze hersenen. Uiteraard is een uitgebalanceerde voeding onmisbaar, maar het kan onze cognitieve vermogens helpen wanneer we zorgen dat er een optimale hoeveelheid van bepaalde voedingsstoffen aanwezig is. In een artikel dat in 2016 verscheen in het blad Annals of the New York Academy of Science³ lezen we welke voedingsstoffen gunstig zijn voor onze hersenen.

De beschermende werking van omega-3 voor de cognitieve functies

Het belang van omega-3 voor de gezondheid van onze hersenen
Omega-3-vetzuren zijn niet alleen goed voor ons hart- en vaatstelsel, maar kunnen ook een rol van betekenis spelen voor onze hersenen. Verschillende onderzoeken hebben namelijk aangetoond dat de inname van een optimale hoeveelheid omega-3 de cognitieve functies kan beschermen. Volgens de onderzoekers zou omega-3 kunnen bijdragen aan de beperking van de aftakeling van onze cognitieve functies en zou het de kans op Alzheimer kunnen verminderen. Deze hypothese wordt ondersteund door verschillende bloedanalyses, die aantonen dat omega-3-gehaltes in het plasma en de weefsels bij personen met dementie lager is dan bij gezonde personen van dezelfde leeftijd.
Een optimale hoeveelheid omega-3 voor de cognitieve functies
Omdat omega-3 tal van gunstige effecten heeft voor de gezondheid, hebben wetenschappers de aanwezigheid van deze vetzuren in de voeding onderzocht. We weten allemaal dat bepaalde vissoorten, zoals zalm en haring, rijk zijn aan omega-3. Ook komen ze in grote hoeveelheden voor in bepaalde plantenzaden, zoals koolzaad of noten.
Ondanks de aanwezigheid van omega-3 in verschillende voedingsmiddelen, wordt er in verschillende landen ter wereld te weinig omega-3 gegeten. Een groot aantal Amerikanen lijdt aan een tekort aan omega-3, zo blijkt uit de gegevens van de National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) die gehouden werd tussen 2003 en 2004⁴. De analyse van dit onderzoek heeft aangetoond dat meer dan 80% van de ondervraagde volwassenen een omega-3-gehalte in het plasma had dat lager was dan de hoeveelheid die wordt aanbevolen voor een gezond hart- en vaatstelsel. Er zijn dan ook omega-3-supplementen ontwikkeld die moeten bijdragen aan een optimale hoeveelheid van deze vetzuren in ons lichaam, zodat we kunnen profiteren van de gunstige werking van omega-3 voor ons hart- en vaatstelsel en onze hersenen. Om de hersenen te voeden, is het supplement Super omega 3 van Supersmart bijvoorbeeld samengesteld op basis van de vetzuren EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur). Deze twee vetzuren zijn vermaard vanwege hun therapeutische vermogens.

De gunstige effecten van vitamines voor ons lichaam

De essentiële rol van B-vitamines voor het zenuwstelsel
Er zijn verschillende vitamines van het B-complex die bekend staan om hun ondersteunende rol voor het zenuwstelsel. Een voorbeeld hiervan is vitamine B9, een vitamine die als substraat werkt bij de omzetting van homocysteïne in methionine. De rol van B9 in deze specifieke chemische reactie draagt bij aan de aanmaak van S-adenosylmethionine, een molecuul dat onmisbaar is voor de methylering van DNA. Dankzij deze aanmaak draagt vitamine B9 bij aan de expressie van bepaalde genen en voorkomt het de ophoping van homocysteïne, een aminozuur dat in verband wordt gebracht met de ontwikkeling van hart- en vaatziekten en cognitieve problemen. Ook vitamine B12 speelt een rol in hetzelfde stofwisselingsproces. Het staat bekend om zijn beschermende effect ten aanzien van het zenuwstelsel. Het speelt een rol bij de bescherming van de myelineschede, een laag die de zenuwvezels omhult. De minder bekende vitamine B6 is eveneens van belang voor het in stand houden van onze neurologische functies. Deze vitamine is noodzakelijk voor de aanmaak van neurotransmitters, oftewel de moleculen die zorgdragen voor de overdracht van boodschappen via het zenuwstelsel.
Deze drie B-vitamines zijn dan ook onmisbaar voor het zenuwstelsel. De afgelopen jaren heeft men van deze vitamines echter veelvuldig een tekort vastgesteld. Vitamine-B-tekorten zijn vooral te wijten aan een te lage inname of problemen met de absorptie van deze moleculen. Om dergelijke tekorten te bestrijden, is de inname van een optimale hoeveelheid B-vitamines noodzakelijk. Daarbij kiest men bij voorkeur voor vormen met een hoge biologische beschikbaarheid, zoals die verkrijgbaar zijn in voedingssupplementen. In de catalogus van Supersmart vindt u bijvoorbeeld een natuurlijke vorm van vitamine B6 (Pyridoxamine), een biologisch beschikbare vorm van vitamine B9 (SuperFolate) en een actieve vorm van vitamine B12 (Methylcobalamine).
De onbekende rol van vitamine D voor onze neurologische functies
Vitamine D is niet alleen onmisbaar voor het onderhouden van ons bottenstelsel, maar is eveneens belangrijk voor een aantal andere processen in ons lichaam. Recente studies hebben namelijk aangetoond dat er op verschillende plaatsen in ons lichaam receptoren aanwezig zijn voor deze vitamine, en dan met name in ons zenuwstelsel. Wetenschappers die trachtten de rol van vitamine D voor onze neurologische functies in kaart te brengen, constateerden dat het molecuul een rol speelt bij de expressie van neurotrofines, oftewel moleculen die essentieel zijn voor de ontwikkeling van neuronen. Andere onderzoekers zijn er in geslaagd te bewijzen dat vitamine D een rol speelt bij de celstofwisseling van zenuwcellen. Ook aanvullende onderzoeken hebben een relatie vastgesteld tussen een tekort aan vitamine D en het ontstaan van stofwisselingsproblemen. Een laag vitamine D-gehalte is in verband gebracht met hart- en vaatproblemen en met tekenen van dementie. Deze vitamine blijkt ook een sleutelrol te spelen in de strijd tegen de cognitieve aftakeling. Een supplementinname van vitamine D zou eveneens gunstig zijn voor het onderhouden van de cognitieve functies, met name bij mensen met tekorten of met een kans op tekorten, zoals ouderen.
Het anti-aging-effect van vitamine E op de cognitieve functies
Zoals we reeds aangaven in ons artikel over het belang van vitamine E voor ons lichaam, heeft dit molecuul tal van beschermende effecten. Deze beschermende effecten zijn te danken aan de krachtige werking als antioxidant, waardoor deze vitamine de schade bestrijdt die ontstaat door vrije radicalen, en vroegtijdige veroudering van het lichaam tegengaat. Vanwege de anti-aging-effecten van vitamine E, worden er op dit moment tal van onderzoeken gehouden naar de werking van deze stof. Sommige van deze onderzoeken richten zich op de rol van vitamine E voor het behoud van de cognitieve functies. Hoewel de wetenschappelijke gegevens over dit onderwerp nog relatief beperkt zijn, is er inmiddels wel een aantal positieve resultaten gepubliceerd. Zo zou een juiste hoeveelheid alfa-tocoferol, een vitamine E-vorm die bij de mens ook voorkomt, de cognitieve aftakeling kunnen vertragen. Men heeft ook onderzoek gedaan naar andere vormen van vitamine E, zoals de tocotriënolen. Wanneer het lichaam over voldoende tocotriënolen kan beschikken, lijkt er sprake te zijn van een verminderd risico op de aftakeling van de cognitieve vermogens bij ouderen. Een supplementinname van vitamine E zou dan ook met name interessant zijn in de strijd tegen cognitieve achteruitgang bij het ouder worden. Om zoveel mogelijk te profiteren van alle vormen van vitamine E, kan men het beste kiezen voor een combinatie van Gamma E Tocoferolen, dat de vier vormen van tocoferol bevat, en het extract van annatto, dat van nature rijk is aan tocotriënolen.

Het onderhoud van de cognitieve functies kan dus worden bereikt via een adequate voeding voor ons brein. Van omega-3 en van de verschillende vitamines wisten we al dat ze goed waren voor ons. Naar nu blijkt dragen ze actief bij aan de voeding van onze hersenen. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een optimale hoeveelheid van deze voedingsstoffen ons helpt de cognitieve functies in stand te houden en de aftakeling ervan met het ouder worden tegen te gaan.

---

> Bronnen:
1. Plassman, B.L., K.M. Langa, G.G. Fisher, et al. 2007. Prevalence of dementia in the United States: the aging, demographics, and memory study. Neuroepidemiology 29: 125–132.
2. Hebert, L.E., J. Weuve, P.A. Scherr & D.A. Evans. 2013. Alzheimer disease in the United States (2010–2050) estimated using the 2010 census. Neurology 80: 1778–1783.
3. Katherine L. Tucker, Nutrient intake, nutritional status, and cognitive function with aging, Annals of the New York Academy of Science, Volume 1367, March 2016, Pages 38–49.
4. Murphy, R.A., E.A. Yu, E.D. Ciappio, et al. 2015. Suboptimal plasma long chain n-3 concentrations are common among adults in the United States, NHANES 2003–2004. Nutrients 7: 10282–10289.