Gezond hart- en vaatstelsel: de troeven van rode en blauwe bessen

De kleine rode en blauwe bessen worden zeer gewaardeerd vanwege hun unieke smaak. Wetenschappers zijn bijzonder geïnteresseerd in de samenstelling van dit fruit. Deze besjes bevatten namelijk moleculen die therapeutische eigenschappen hebben: anthocyanen, ook wel anthocyanines genoemd. Anthocyanines behoren tot de familie van de polyfenolen. Deze moleculen zijn vermaard vanwege hun krachtige werking als antioxidant. Anthocyanen zijn de laatste jaren veelvuldig onderzocht. Daarbij is aangetoond dat ze over vele troeven voor de gezondheid beschikken. Volgens wetenschappers zijn anthocyanen kankerbestrijdend, gaan ze angiogenese tegen en bestrijden ze bacteriën. Daarnaast hebben ze een beschermende werking voor het hart- en vaatstelsel. Het is met name dit beschermende effect dat de belangstelling wekte van een groep Chinese wetenschappers. Het team deed diepgaand onderzoek naar de werkingsmechanismen van anthocyanen en beoordeelde het belang van de stoffen in de strijd tegen cardiovasculaire aandoeningen. De resultaten van hun onderzoek, die in 2016 werden gepubliceerd in het blad Nutrition & Metabolism¹, zijn veelbelovend en openen nieuwe deuren.

1. Hart- en vaatziekten voorkomen: een monsterklus voor de wetenschap

De alarmerende cijfers van hart- en vaataandoeningen

Op het moment dat deze resultaten verschijnen, vindt er in toenemende mate onderzoek plaats naar hart en bloedvaten. Waarom? Aandoeningen van het hart- en vaatstelsel behoren wereldwijd tot de belangrijkste doodsoorzaken. In 2015 schatte de Wereld Gezondheidsorganisatie dat hart- en vaataandoeningen jaarlijks verantwoordelijk zijn voor 17,5 miljoen doden.². Er zijn dan ook steeds meer wetenschappers die willen bijdragen aan een oplossing voor dit probleem, hetzij in de vorm van preventie, hetzij in de vorm van behandelingen. Het Chinese team was vooral geïnteresseerd in deze veel voorkomende hart- en vaataandoening: atherosclerose. Deze aandoening ontstaat wanneer lipiden zich ophopen in de bloedvaten. Wanneer de lipiden samenklonteren, ontstaat de kenmerkende plaquevorming die men ziet bij atherosclerose, ook wel atheroom of aderverkalking genoemd³. Deze plaques beïnvloeden de bloedcirculatie en kunnen eveneens een volledige blokkade vormen in de aderen, wat zelfs kan leiden tot het scheuren van het bloedvat. En hoewel deze aandoening zich langzaam ontwikkelt, kan het zeer ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid. Wil men atherosclerose bestrijden, dan dient men zich dus met name te richten op de preventie. Gelukkig is het onderzoek naar de voorkoming van deze aandoening veelzijdig. Zo hebben de Chinese onderzoekers het belang van anthocyanen onderzocht en hun mogelijke rol voor de beperking van de risicofactoren voor hart- en vaatziekten.

De talrijke risicofactoren voor hart- en vaatziekten

Hoewel in sommige gevallen van atherosclerose sprake is van een genetische aanleg, zijn er tal van andere risicofactoren vastgelegd. Denk aan een te hoge bloeddruk, diabetes, hyperlipidemie, te hoog cholesterolgehalte, obesitas, roken, een zittende leven..... het zijn allemaal factoren die de gezondheid van hart- en vaatstelsel kunnen schaden doordat ze het risico op de ontwikkeling van atherosclerose vergroten. De Wereld Gezondheidsorganisatie denkt dat het merendeel van de hart- en vaatziekten voorkomen zou kunnen worden wanneer men de risicofactoren zou bestrijden. Naast informatie- en preventiecampagnes, werken onderzoekers aan een voedingsstrategie en een behandeling waarmee het aantal ziektegevallen teruggedrongen moet worden. Van alle oplossingen die de onderzoekers hebben bekeken, zouden anthocyanen een serieuze bijdrage kunnen leveren!

2. Veelbelovende resultaten tijdens een supplementinname van anthocyanen

Evaluatie van het belang van anthocyanen bij een te hoog cholesterolgehalte

Tijdens het onderzoek, dat tussen 2008 en 2010 werd uitgevoerd, volgden de onderzoekers 146 patiënten van 40 tot 65 jaar oud met een te hoog cholesterolgehalte in het bloed. Om de effecten van een supplementinname van anthocyanen te evalueren, werden de patiënten verdeeld in twee groepen: een groep die dagelijks een dosering van 320 mg aan anthocyanen kreeg, en een placebogroep die capsules zonder anthocyanen kreeg. Tijdens het onderzoek volgden de wetenschappers de ontwikkeling van verschillende parameters, waaronder het lipidengehalte in het bloed en de aanwezigheid van ontstekingsmarkers- en moleculen. Wat de ontstekingsmoleculen betreft, waren de wetenschappers vooral geïnteresseerd in de chemokines. Deze moleculen van het immuunsysteem staan namelijk bekend om hun rol bij de ontstekingsreactie van het lichaam als gevolg van atherosclerose.

Bewezen invloed van anthocyanines op chemokines

Tijdens de analyse van de resultaten vergeleken onderzoekers de metingen die gedaan waren aan het begin van het onderzoek en de gegevens die verkregen waren na 12 en 24 weken van supplementinname. Voor de kuur was het chemokinegehalte bij alle patiënten hetzelfde. Na 12 weken van supplementinname waren de plasmaconcentraties aan CXCL5 en CXCL8 licht gedaald bij de personen die anthocyanen hadden ingenomen. Na 24 weken van supplementinname bleek het resultaat nog duidelijker. De onderzoekers constateerden namelijk dat er sprake was van een significante daling van de plasmaconcentraties van tal van chemokines, waaronder CXCL7, CXCL5, CXCL8, CXCL12, en CCL2. Dit zijn zeer bemoedigende resultaten, omdat we weten dat chemokines in verband worden gebracht met de ontwikkeling van atherosclerose.

Andere goede eigenschappen van anthocyanines

Naast het verlagen van het chemokinegehalte, kunnen anthocyanen ook de ontstekingsmarkers en de lipidenparameters beïnvloeden. In vergelijking met de placebogroep hadden de patiënten die anthocyanen hadden ingenomen een lagere concentratie van bepaalde ontstekingsmarkers in hun bloed, zoals de C-reactief-proteïne en interleukine-1. Bovendien leek de supplementinname van anthocyanen een positieve invloed te hebben op het cholesterolgehalte. Naar aanleiding van het onderzoek constateerden de wetenschappers dat bij de patiënten die het supplement hadden ingenomen sprake was van een verbetering van het 'goede' cholesterol (HDL), dat was gestegen van een gemiddeld gehalte van 1,22 mmol/L naar 1,37 mmol/L. Het 'slechte' cholesterol (LDL) daarentegen was bij deze groep gedaald: het ging van een gemiddelde van 3,36 mmol/L naar 3,01 mmol/L. Het is duidelijk dat anthocyanen weleens een hele goed bondgenoot zouden kunnen zijn als het gaat om de preventie van hart- en vaatziekten en de strijd tegen een te hoog cholesterolgehalte.

Deze nieuwe resultaten kunnen worden toegevoegd aan de andere onderzoeken die zijn uitgevoerd naar anthocyanen, zoals we beschrijven in ons artikel over de gunstige effecten van deze stoffen dat begin deze eeuw verscheen. Het is zeer aannemelijk dat anthocyanen uit bessen een beschermend effect kunnen hebben voor ons hart- en vaatstelsel. Om van deze weldadige effecten te kunnen profiteren, zijn er specifieke voedingssupplementen samengesteld die een hoge concentratie aan anthocyanen bevatten. Deze samenstelling is tot stand gekomen op basis van de gepatenteerde mix van Optiberry®, die is verkregen dankzij de combinatie van extracten en poeders van verschillende bessen: bosbessen, blauwe bosbessen, cranberry's, aardbeien, frambozen en vlierbessen

---

> Bron:
1. Xiandan Zhang, Yanna Zhu, Fenglin Song, Yanling Yao, Fuli Ya, Dan Li, Wenhua Ling, Yan Yang, Effects of purified anthocyanin supplementation on platelet chemokines in hypocholesterolemic individuals: a randomized controlled trial, Nutrition & Metabolism, 2016, 13:86.
2. Organisation Mondiale de la Santé (OMS), Maladies cardiovasculaires, Aide-mémoire, Janvier 2015.
3. Institut national de la santé et de la recherche médicale (Inserm), Athérosclérose, Dossier réalisé en collaboration avec Xavier Jeunemaitre, Février 2014.