Nieuwe hoop in de strijd tegen de ontwikkeling van Alzheimer

Naast de klassieke supplementen (acetyl L-carnitine, alfa-liponzuur, omega-3, groene thee, kurkuma, Ginkgo biloba) zijn er nu nieuwe moleculen die zorgen voor het behoud van de cognitieve functies. Ze werken via verschillende mechanismen: remming van acetylcholinesterase, verwijdering van bèta-amyloïde plaques, en bestrijding van oxidatiestress en chronische ontstekingen. Deze innovatieve moleculen zijn een veelbelovende stap voor patiënten die lijden aan Alzheimer.

Acetylcholine is de meest voorkomende neurotransmitter in de hersenen. Bij personen met Alzheimer wordt deze stof, die essentieel is voor ons geheugen, te snel afgebroken door het enzym cholinesterase. Hierdoor wordt informatie niet meer adequaat doorgegeven. Een andere oorzaak van deze vreselijke ziekte is de ophoping van bèta-amyloïde plaques in de hersenen, waardoor het aantal neuronen in de hippocampus afneemt.
Ontstekingen mogen dan het eerste verdedigingsmechanisme van ons lichaam zijn, toch zijn de wetenschappers het er vandaag de dag over eens dat ontstekingen een sleutelrol spelen bij een groot aantal aandoeningen, bijvoorbeeld bij de ziekte van Alzheimer.

Om personen met een lichte tot matige vorm van Alzheimer daadwerkelijk hulp te kunnen bieden, moet men zich richten op stoffen waarvan de werking in verschillende wetenschappelijke studies al is aangetoond. Deze stoffen zijn op dat gebied toonaangevend: acetyl L-carnitine, alfa-liponzuur, langeketen omega-3-vetzuren, groene thee, kurkuma en Ginkgo biloba.
Deze stoffen beschermen het lichaam tegen oxidatiestress, vertragen de cognitieve achteruitgang, bevorderen de aanmaak van acetylcholine of voorkomen de afbraak hiervan, vertragen de voortgang van de dementie, verminderen de neerslag van bèta-amyloïde plaques of bevorderen de verwijdering ervan en bestrijden oxidatie en ontstekingen.

Sinds een aantal jaren zijn er nieuwe voedingssupplementen ontwikkeld die inwerken op het zenuwstelsel. Het zijn kwalitatief hoogwaardige stoffen waarvan de werking ondersteund wordt door wetenschappelijk onderzoek. Ze vertragen de aan Alzheimer gerelateerde cognitieve aftakeling en het verlies van bepaalde hersenfuncties. Galantamine voor een hoger acetylcholinegehalte
Galantamine, een alkaloïde die van nature voorkomt in het sneeuwklokje (Galanthus nivalis) en in andere botanische soorten van dezelfde familie, vult het bestaande basisarsenaal perfect aan.
In twee omvangrijke onderzoeken bij patiënten met Alzheimer bleek dat er sprake was van snelle en duidelijke verbeteringen, zowel op het cognitieve gebied als op het gebied van het gedrag. Galatamine wordt uitstekend verdragen en vertraagt de afname van de cognitieve en functionele vermogens. Dit doet de stof door:

- acetylcholinesterase te remmen en daarmee het acetylcholinegehalte te verhogen.
- de werking van acetylcholine te bevorderen in de receptoren van de hersenen.
- te zorgen voor een verbetering van de doorbloeding in de hersenen, waardoor de cognitieve prestaties verbeteren.
- net als tabak bepaalde receptoren in de hersenen te stimuleren, namelijk de alfa-7 nicotine-receptoren. Hierdoor wordt het leervermogen, het geheugen, de oplettendheid en de concentratie verbeterd.
Al meer dan twintig jaar staat galantamine over de hele wereld volop in de belangstelling. In de Verenigde Staten wordt het voorgeschreven aan patiënten met de ziekte van Alzheimer en is het met het oog op dit gebruik goedgekeurd door de FDA.

Homotaurine
Dit organische bestanddeel komt voor in bepaalde algen. Qua structuur komt het overeen met GABA. Homotaurine heeft GABA-achtige effecten en een beschermende werking voor neurotransmitters in een specifiek gebied in de hersenen, namelijk in de hippocampus. In dit gebied zetelt ons geheugen en ons leervermogen. Het vermindert ten opzichte van een placebo het volumeverlies in dit specifieke gebied met ongeveer 68%¹.
Uit recente Europese en Amerikaanse klinische testen blijkt dat de stof een verbinding aangaat met bèta-amyloïden en zo de vorming van giftige opeenhopingen remt in cellen. Deze opeenhopingen leiden tot plaquevorming in de hersenen, hetgeen een verstoorde functie of het afsterven van de hersencellen tot gevolg heeft.
Door het toxische effect op de hersenen te verminderen, beschermt homotaurine het geheugen en het leervermogen.

Nicotinamide riboside
Dit neefje van vitamine B3 zorgt ervoor dat de productie van NAD+ aanzienlijk toeneemt. De activering van NAD+ is bij de ziekte van Alzheimer in verband gebracht met een vermindering van de toxiciteit van de peptides bèta-amyloïden. Als voorloper van NAD+ stimuleert nicotinamide riboside de groei van (PGC)-1α. Dit zijn essentiële regulatoren voor de aanmaak van bèta-amyloïden.
Recent onderzoek naar deze stof heeft aangetoond dat de inname van NR op aanzienlijke wijze de cognitieve achteruitgang tegengaat.
De supplementinname van NR zou dan ook gunstig kunnen zijn bij Alzheimer, aangezien het niet alleen de cognitieve functies kan verbeteren, maar de plasticiteit van de synapsen bevordert. Bovendien kan het voor een deel de aanmaak van bèta-amyloïde plaques tegengaan in de hersenen².

Sulbutiamine
Deze stof, een derivaat van vitamine B1, kan door de bloed-hersenbarrière dringen.
Recent onderzoek heeft aangetoond dat er sprake is van een aanzienlijke verbetering van de dagelijkse activiteit bij personen die lijden aan een beginstadium van Alzheimer, met name omdat sulbutiamine mogelijk een remmende werking zou hebben op acetylcholinesterase. Een dubbelblinde gerandomiseerde studie, waarbij donepezil chloorhydraat werd gebruikt als middel om cholinesterase te bestrijden, gaf bij patiënten een beter resultaat dan het gebruik van donepezil alleen met een placebo.

Andrographis
Onderzoek bij muizen heeft aangetoond dat de inname van gestandaardiseerde extracten met andrographis leidden tot een verbetering van het leervermogen en het geheugen. Het bleek eveneens de cognitieve achteruitgang te verminderen op het vlak van ruimtelijke prestaties.
Deze onderzoeken toonden eveneens aan dat deze extracten in staat zijn grootschalige fosforylering van de eiwitten van Tau te verminderen. Deze eiwitten stabiliseren de microtubuli. Ze zijn overvloedig aanwezig in de hersenen. Wanneer de eiwitten echter defect zijn, kunnen ze de microtubuli niet meer op de juiste wijze stabiliseren, hetgeen kan leiden tot dementie of de ziekte van Alzheimer.

Magnesium treonate
Deze magnesiumvorm heeft een bijzonder hoge biologische beschikbaarheid. Het is in staat de bloed-hersenbarrière te passeren. Recente onderzoeken bij dieren hebben laten zien dat de stof de dichtheid van de synapsen doet toenemen. Het verbetert dan ook de cognitieve functies en het vermogen van het geheugen. Daarnaast vermindert het de giftige aanslag van bèta-amyloïde plaques in de hippocampus en de frontale cortex, zelfs bij een vergevorderd stadium van de ziekte. De levensverwachting wordt hierdoor licht verlengd.³.

Huperzine A
Deze natuurlijke alkaloïde die afkomstig is van de traditionele Chinese plant Huperzia serrata, bevordert de groei van zenuwcellen en remt de afbraak van acetylcholine doordat het de werking van acetylcholinesterase tegengaat. Huperzine A verbetert het geheugen, de cognitieve vermogens en het gedrag bij meer dan de helft van de patiënten met Alzheimer die het middel kregen toegediend.

Uridine-5'-monofosfaat is een stof waarvan bekend is dat het de groei van axonen bevordert, de membranen van zenuwcellen stabiliseert en de aanmaak van acetylcholine vergroot. Het wordt dan ook gebruikt voor de preventie en de behandeling van neurologische stoornissen, waaronder de ziekte van Alzheimer. C60 fullereen C60 zou gezien kunnen worden als een actieve werkstof bij de behandeling van de ziekte van Alzheimer. Het zou de aggregatie tegengaan van de bèta-amyloïde eiwitten en de afbraak van de pyramide-neuronen in de hippocampus bestrijden⁴.

Ursolzuur
Dit extract van de Japanse wolmispel zou een potentieel gunstig effect hebben bij de ziekte van Alzheimer doordat het acetylcholinesterase remt⁵.

Noopept
Deze peptide, die bestaat uit proline en glycine, is in 1995 in Rusland ontwikkeld en gepatenteerd. De stof wordt in dat land en de omringende buurlanden voorgeschreven als nootropische stof en als beschermer voor het zenuwstelsel. Onderzoeken hebben veelbelovende resultaten laten zien voor de bestrijding van de ziekte van Alzheimer, namelijk voor wat betreft het herstel van beschadigde cellen en receptoren⁶.

L-alfa-glycerofosforylcholine
Deze stof wordt ook wel choline-alfosceraat of alfa-GPC genoemd. Het is van nature aanwezig in de hersenen waar het de aanmaak van acetylcholine vergroot. De inname van deze stof lijkt dan ook interessant voor de bestrijding van cognitieve stoornissen. Het zou eveneens een noötropische stof zijn, dat wil zeggen: een stof die zorgt dat we ons beter kunnen aanpassen aan onze leefomstandigheden. Het vergroot de motivatie, de besluitvaardigheid, en verbetert vooral de algehele cognitieve en neuro-sensoriële functies, net als sarcosine.

Pterostilbeen, dat chemisch gezien verwant is aan resveratrol, beperkt de vetperoxidatie en oefent een beschermend effect uit op de neuronen⁷. Het verbetert over het geheel genomen het korte- en langetermijngeheugen. Bovendien blijkt uit onderzoek bij muizen dat het een beschermende werking heeft tegen de ziekte vanwege zijn ontstekingsremmende effect in de hersenen. Dit effect zou de cognitieve achteruitgang eveneens afremmen.

PQQ
PQQ heeft een opmerkelijke beschermende werking voor de hersencellen als het gaat om het voorkomen van oxidatieschade en toxische schade aan het zenuwstelsel door toxines (waaronder kwik). Het verbetert de prestaties bij geheugentesten en heeft een positieve interactieve werking op de systemen van neurotransmitters in de hersenen. Volgens bepaalde studies beschermt het de zenuwcellen tegen oxidatieve schade door het eiwit bèta-amyloïde, een eiwit dat geassocieerd wordt met de ziekte van Alzheimer.

---

Referenties:
1-Analyse Post-hoc d’une phase 3 (78 semaines) d’une recherche nord-américaine sur des patients atteints de la maladie d’Alzheimer (intensité de la maladie : légère à modérée) et âgés de 50 ans ou plus
2- Gong B, Pan Y, Vempati P, Zhao W, Knable L, Ho L, Wang J, Sastre M, Ono K, Sauve AA, Pasinetti GM. Nicotinamide riboside restores cognition through an upregulation of proliferator-activated receptor-γ coactivator 1α regulated β-secretase 1 degradation and mitochondrial gene expression in Alzheimer's mouse models. Neurobiol Aging. 2013 Jun;34(6):1581-8. doi: 10.1016/j.neurobiolaging.2012.12.005. Epub 2013 Jan 9.
3- Li, W., Yu J., Liu Y., Huang x., Abumaria N., Zhu X., Huang X., Xiong W., Ren C. , Liu X. G. , Chui D., and Liu G. Elevation of Brain Magnesium Prevents and Reverses Cognitive Deficits and Synaptic Loss in Alzheimer’s Disease Mouse Model. J Neurosci, 2013. 33(19): p8423-41
4- Makarova EG1, Gordon RY, Podolski IY. Fullerene C60 prevents neurotoxicity induced by intrahippocampal microinjection of amyloid-beta peptide. J Nanosci Nanotechnol. 2012 Jan;12(1):119-26.
5- Chung YK1, Heo HJ, Kim EK, Kim HK, Huh TL, Lim Y, Kim SK, Shin DH. Inhibitory effect of ursolic acid purified from Origanum majorana L on the acetylcholinesterase. Mol Cells. 2001 Apr 30;11(2):137-43.
6- Ostrovskaya RU, Belnik AP, Storozheva ZI. Noopept efficiency in experimental Alzheimer disease (cognitive deficiency caused by beta-amyloid25-35 injection into Meynert basal nuclei of rats). Bull Exp Biol Med. 2008 Jul;146(1):77-80.
7- Porquet D, Casadesús G, Bayod S, Vicente A, Canudas AM, Vilaplana J, Pelegrí C, Sanfeliu C, Camins A, Pallàs M, Del Valle J. Dietary resveratrol prevents Alzheimer's markers and increases life span in SAMP8. Age (Dordr). 2012 Nov 7.