Het oog optimaal beschermen

Sinds een aantal jaren is het beschermende effect van luteïne, zeaxanthine en mesozeaxanthine bekend. De stoffen beschermen de weefsels van het netvlies en de lens. Zo helpen ze bij de voorkoming van staar en bestrijden ze de natuurlijke afbraak van de gele vlek bij het ouder worden.
Onlangs hebben onderzoekers ontdekt dat flavonoïdes zoals cyanidine-3-glycoside (of C3G), die onder andere voorkomen in bessen of zwarte rijst, het gezichtsvermogen in het algemeen, maar ook in donkere omstandigheden verbeteren. Ze hebben een gunstige invloed op de moleculaire processen die het herstel van rodopsine bevorderen. Dit is een pigment dat zich in de lichtgevoelige cellen van het oog bevindt. Rodopsine is verantwoordelijk voor de gevoeligheid van het oog voor licht, en het is dus onmisbaar om goed te kunnen zien in het donker.
Astaxanthine geeft vermoeide ogen verlichting en beidt een aanvullende bescherming tegen ontstekingsinvloeden die de afbraak van de gele vlek zouden kunnen versnellen. Ook biedt de stof bescherming tegen de schadelijke verhoogde oogdruk.

La cyanidine-3-glycoside améliore la vision nocturne

Rodopsine, of gezichtspurper is een lichtgevoelig pigment in de lichtreceptoren (staafjes en kegeltjes) in het netvlies. Het pigment is verantwoordelijk voor de gevoeligheid van het oog voor licht, en dus ook voor een beter zicht in het donker. Met het stijgen der jaren neemt het vermogen van rodopsine om zich te herstellen af, met als resultaat een gestage vermindering van ons gezichtsvermogen in het donker.
In normale omstandigheden nemen we licht waar via lichtdeeltjes (fotonen). Deze lichtdeeltjes gaan door de lens, en vallen dan op het netvlies. Het oog is gemaakt voor het opvangen en doorgeven van licht en beelden naar de staafjes en kegeltjes. De kegeltjes nemen licht waar, en de staafjes zijn zeer gevoelig voor het donker. Rodopsine wordt met name gebruikt door de staafjes.
Rodopsine wordt gevormd uit het eiwit opsine. Dit eiwit zit gekoppeld aan retinal (een aldehyde van vitamine A). In feite kan de mens zien doordat het oog een energie-foton ontvangt. Wanneer de foton een molecuul rodopsine raakt, zorgt dit voor een splitsing van de twee moleculen waaruit rodopsine bestaat. Vervolgens ontstaat er een reactie waarbij er een signaal naar het visuele deel in de hersenen gaat. Zo kan het oog beelden vormen in het donker. Vervolgens voegen retinal en opsine zich weer samen tot rodopsine.
De splitsing van rodopsine in retinal en opsine vindt vrijwel onmiddellijk plaats. Het kan echter tientallen minuten duren voordat opsine en retinal zich weer hebben samengevoegd tot rodopsine en het rodopsinegehalte weer op een optimaal niveau is. Gedurende deze tijdsspanne is ons vermogen om te zien in het donker verstoord. Het vermogen van rodopsine om zich weer te herstellen na de splitsing neemt af naarmate we ouder worden.
Cyanidine-3-glycoside (C3G) is een purperpigment uit de familie van flavonoïdes. Zoals bijna alle flavonoïdes heeft ook deze vorm krachtige antioxiderende en beschermende eigenschappen voor het netvlies. Het netvlies is een omgeving die voortdurend wordt belaagd door schadelijke aanvallen van vrije radicalen.
Japanse onderzoekers hebben ontdekt dat C3G het herstel van rodopsine in de netvliescellen van dieren bevordert¹. Andere onderzoeken hebben aangetoond dat C3G zich direct verbindt met rodopsine , waardoor het een moleculaire wijziging ondergaat die het herstel bevordert ². Een onderzoek bij gezonde vrijwilligers toonde aan dat C3G bij ouderen het nachtelijke gezichtsvermogen verbeterde, en dat al binnen enkele minuten na de inname ³.
De stof C3G heeft dankzij de antioxiderende eigenschappen nog vele andere gunstige effecten, die inwerken op verschillende voedingsstoffen, en die de bescherming van het oog ondersteunen..

Luteïne, zeaxanthine en mesozeaxanthine beschermen het netvlies

Samen vormen luteïne, zeaxanthine en mesozeaxanthine, drie xanthofylle carotenoïdes, het pigment van de gele vlek. Het pigment van de gele vlek is een beschermende laag die blauw licht en ultraviolette straling absorbeert.
Blauw licht heeft een extreem hoge energiewaarde, en kan foto-oxidatieve schade veroorzaken, en daarnaast zorgen voor de schadelijke oxidatie van vetten die van belang zijn voor het netvlies en de lens. Wanneer de gele vlek en de lichtgevoelige cellen van het oog beschadigd raken door blauw licht, dan zal de gele vlek een ouderdomsgerelateerde afbraak laten zien; raakt de lens beschadigd, dan kan er staar ontstaan.
Luteïne en zeaxanthine komen voor in de lichtgevoelige cellen, in de buitenste segmenten van de staafjes (de cellen die lichtstralen detecteren). Het buitenste membraan van de staafjes is rijk aan meervoudig onverzadigde vetzuren, die buitengewoon gevoelig zijn voor aanvallen van vrije radicalen. De stoffen luteïne en zeaxanthine zorgen hierbij voor een doeltreffende bescherming.
Deze drie carotenoïdes zijn tevens krachtige antioxidanten die schadelijke vrije radicalen kunnen neutraliseren. Deze vrije radicalen komen vrij wanneer de energie van het licht inwerkt op de fragiele weefsels van het oog. Wanneer de dichtheid van de gele vlek voldoende is, dan kan deze de foto-oxidatie onschadelijk maken door het blauwe licht te filteren; het kan echter ook de mate van verblind zijn verminderen, en verstoringen in het kleurenbeeld doen afnemen.
In de loop der jaren wordt de dichtheid van de gele vlek minder. In onderzoeken is aangetoond dat een supplementinname van luteïne, zeaxanthine en mesozeaxanthine de dichtheid van het pigment van de gele vlek vergroten, en zo zorgen voor een betere bescherming tegen de afbraak van de gele vlek (DMLA) ⁴.
Grijze staar is een andere oorzaak van blindheid. In de ontwikkeling van deze ziekte speelt de oxidatie van eiwitten in de ooglens een grote rol. In onderzoeken is aangetoond dat luteïne en zeaxanthine de cellen van de ooglens beschermen tegen schade die ontstaat door ultraviolet licht. Dit laatste vormt een belangrijke factor bij het ontstaan van grijze staar. De onderzoeken lijken erop te duiden dat luteïne en zeaxanthine bescherming bieden tegen grauwe staar doordat beide stoffen oxidatiestress bestrijden die ontstaat door het zonlicht ⁵.
Luteïne en zeaxanthine, die voor het oog werken als een soort filter, verbeteren de reactie van het oog op verblinding⁶.

Astaxanthinehelpt vermoeide ogen te voorkomen

Ook bij de ideale ergonomische omstandigheden qua verlichting, en bij de optimale correctie van het gezichtsvermogen zal een week werken achter de computer uw oogspieren zwaar belasten: ze worden moe, en in de loop der tijd zullen ze zwakker worden.

Tijdens het werken met de computer worden de ogen voortdurend gebombardeerd met fel licht en van dichtbij uitgezonden visuele prikkels. Dit heeft tot gevolg dat de ogen zich langdurig moeten aanpassen, waardoor ze ernstig vermoeid raken.
Deze vermoeidheid, die ook wel asthenopia genoemd, kenmerkt zich door een verzwakt gezichtsvermogen, door irritatie van de ogen, en door een verminderd aanpassingsvermogen van het oog. Onder dit aanpassingsvermogen wordt verstaan: de tijd die het oog nodig heeft om zich aan te passen wanneer u van een object van veraf naar een object dichtbij kijkt (en vice versa).
Het oog kan gevoeliger worden voor verblinding, en de waarneming van diepte kan verstoord zijn. Ook andere verschijnselen kunnen zich voordoen, en ze kunnen tussen de ochtend en de avond verergeren, met name bij personen die vier tot zeven uur achtereen werken met een computerscherm.
Astaxanthine is een carotenoïde die voorkomt in algen, en die opgeslagen wordt in de weefsels van de zalm, de forel, de garnaal, en in de weefsels van andere vissen en schaal- en schelpdieren. Aan deze stof danken ze hun zo kenmerkende roze kleur. Onderzoeken tonen aan dat een supplementinname van astaxanthine voor een deel voorkomt dat het oog langer de tijd nodig heeft of zich aan te passen. Zo zorgt het er ook voor dat het oog minder snel moe wordt. Astaxanthine verbetert eveneens de doorbloeding van het netvlies ⁷.
Astaxanthine is uitstekend in vet oplosbaar, waardoor het goed past bij de samenstelling van de celmembranen, die rijk zijn aan vetten. Deze celmembranen zijn van vitaal belang voor het oog, en voor een goede celfunctie in het algemeen. Door de krachtige antioxidante eigenschappen beschermt de stof, samen met luteïne en zeaxanthine de weefsels van de lens tegen de schadelijke effecten van vrije radicalen.
Ook weefselveranderingen die ontstaan door ontstekingen dragen op de lange termijn bij aan beschadigingen van het netvlies, met name doordat de weefselveranderingen de gezondheid van de kleine bloedvaatjes in het oog aantasten. Astaxanthine vermindert ontstekingen aan het oog door:
• de signalen die voorafgaan aan de ontsteking te onderdrukken, namelijk die van prostaglandine E2 en TNF-alfa 8,
• door de belangrijkste signaalfunctie te dempen die wordt uitgevoerd door de nucleaire factor kappaB. Deze stof regisseert de reactie van de cellen op ontsteking 9,
• door het DNA te beschermen tegen schade die wordt veroorzaakt door reactieve nitrogene deeltjes¹⁰.
Het ontstekingsremmende effect van astaxanthine beschermt de weefsels van het netvlies tegen de zogenaamde 'natte' of exsudatieve degeneratie van de gele vlek die gerelateerd is aan het ouder worden, doordat het de vorming van nieuwe bloedvaten tegengaat, een symptoom dat men in een gevorderd stadium van deze aandoening tegenkomt. Daarnaast bestrijdt astaxanthine de vernietiging van de cellen van het netvlies bij een verhoogde oogdruk, bij staar of bij glaucoom. Dit is een van de oorzaken van blindheid bij ouderen.

-----------------------------------------------------------------

Referenties:

1. Matsumoto H. et al., Stimutalory effect of cyanidin-3-glycosides on the regeneration of rhodopsin. J. Agric. Food. Chem. 2003 Jun. 4 ; 51(12) : 3560-3.
2. Tirupula K. C. et al., pH-dependent interaction of rhodopsin with cyanidin-3-glucoside. Structural aspects. Photochem. Photobiol. 2009 Mar.-Apr. ;85(2) : 463-70.
3. Nakaishi H. et al., Effects of black current anthocyanoside intake on dark adaptation and VDRT work-induced transient refractive alteration in healthy humans, Alt. Med. Rev. 2000 Dec. ; 5(6) : 553-62.
4. SanGiovanni J. P. et al., The relationship of dietary carotenoid and vitamin A, E et C intake with age-related macular degeneration in a case-control study, AREDS report n° 22, Arch. Ophtalm., 2007 Sept., 125(9):1225-32.
5. Chitchumroonchokchai C. et al., Xantophylls and alpha-tocopherol decrease UVB-induced lipid peroxidation and stress signaling in human lens epithelial cells, J. Nutr., 2004 Dec., 134(12):3225-32.
6. Stringham J. M. et al., Macular pigment and visual performance under glare conditions, Optom. Vis. Sci., 2008 Feb., 85(2):82-8.
7. Takahashi Nanako et al., Effects of astaxanthin on accommodative recovery, Journal of Clinical Therapeutics & Medicines, 2005, 21(4):431-436.
8. Ohgami K. et al., Effects of astaxanthin on lipopolysaccharide-induced inflammation in vitro and in vivo. Invest. Ophtalmol. Vis. Sci. 2003 Jun. ; 44(6):2694-701.
9. Suzuki Y. et al., Suppressive effects of astaxanthin against rat endotoxin-induced uveitis by inhibiting the NF-kappa B signaling pathway. Exp. Eye Res. 2006 Feb. ;82(2):275-81.
10. Santocono M. et al., Lutein, zeaxanthin and astaxanthin protect against DNA damage in SK-N-SH human neuroblastoma cells induced by reactive nitrogen species. J. Photochem. Photobiol. B 2007 Jul. 27 ; 88(1):1-10.